معرفی مختصر بلاکچین

بلاکچین به زبان ساده یک نوع سیستم ثبت اطلاعات و گزارش است. واژه بلاکچین (chain Block )ترکیبی از دو کلمه بلاک (Block ) و زنجیره  (Chain )است. که امکان ثبت اطلاعات به صورت دائمی و بدون امکان تغییر را فراهم میکند. درحقیقت نوعی پایگاه داده (Server SQL )می باشد. تفاوت آن با سیستم های دیگر این است که اطلاعات ذخیره شده روی این نوع سیستم، میان همه اعضای یک شبکه به اشتراک گذاشته می شود. با استفاده از رمزنگاری و توزیع داده ها، امکان هک، حذف، و دستکاری اطلاعات ثبت شده، تقریبا از بین می رود. به طور مثال از این تکنولوژی می توان در انتخابات استفاده کرد و مطمئن بود که هیچ دخل و تصرفی در نتایج آن رخ نخواهد داد.

دو مدل بلاکچین موجود است: بلاکچین عمومی – بلاکچین خصوصی.

بلاکچین عمومی: به شبکه ای گفته می شود که در آن تمامی افراد می توانند وارد شبکه شوند. بلاکچین‌های بیت کوین، اتریوم، لایتکوین و سایر ارز های دیجیتالی از نمونه های آن می باشند

بلاکچین خصوصی به شبکه ای گفته می‌شود که در آن افراد به عنوان سرویس دهنده و یا به اصطلاح گره های شبکه حضور دارند و آن ها هستند که به سایر افراد در شبکه اعتبار می‌بخشند. این شبکه ها در اختیار عموم قرار ندارد و برای آن که کسی بتواند به آن شبکه وارد شود و به عنوان گره فعالیت کند در ابتدا باید مورد بررسی و شناسایی سایر افراد شبکه قرار گیرد. از نمونه های بلاکچین خصوصی می توان به پلتفرم هایی مثل هایپرلجر،Cord ، Hashgraph و... اشاره کرد.

کاربردهای عمومی بلاکچین

هرکجا داده‌ای به صورت سلسله مراتب وجود داشته باشد و اعتماد و امنیت مدنظر باشد، بلاکچین می تواند نقش آفرین باشد. عمده ترین کاربرد بلاکچین در مدیریت زنجیره تامین است جایی که در آن واسطه هایی مانند توزیع کنندگان، خرده فروشان، حمل و نقل و تامین کنندگان در میان مصرف کنندگان و محصولات مورد استفاده آنها، ایستاده اند. در ذیل به 8 مورد از مهمترین کاربردهای بلاکچین اشاره می شود:

1 ) عدم تقلب و تداخل در تراکنش ارزهای دیجیتالی « بلاکچین بیش از چیزی که مردم تصور می کنند توانایی تغییر جهان را دارد و راه حلی برای امنیت اطلاعات ارائه می دهد.»1

2 ) ثبت و نگهداری اطلاعات سوابق و داده‌ها؛

3 ) نقش فرایند بلاکچین در صنعت حمل و نقل و ارسال کالا و محصولات، به عنوان زنجیره تامین و رهگیری

4 ) امکان تبدیل دارایی‌ها به ارزهای دیجیتالی و سهولت در انتقال آنها؛

5 ) ثبت اطلاعات ضروری مانند معاملات بورس، انواع حسابرسی‌ها؛

6 ) سازمان‌ها و ارگان‌ها تحت عنوان بلاکچین سازمانی

7 ) ایجاد هویت دیجیتالی

8 ) نقش بلاکچین بر ارتقاء نظام اقتصادی و تبادلات مالی.

اکوسیستم حسابداری مبتنی بر بلاکچین

حرفه حسابداری می تواند منافع گسترده ای از بلاکچین کسب کند و رویکرد فعلی را به سمت این تکنولوژی نوظهور سوق دهد. بلاکچین و همچنین قراردادهای هوشمند مرتبط می توانند موجب ذخیره سازی ایمن داده های حسابداری شود تا با سرعت اطلاعات مرتبط با اشخاص ذینفع به اشتراک گذاشته شود و تاییدپذیری داده های کسب وکار افزایش یابد. با استفاده از فناوری بلاکچین شرکت ها توانایی ایجاد یک سیستم اطلاعاتی جدید حسابداری را دارند که موجب ثبت معاملات تاییدشده بر روی دفاتر ایمن می شود. آن معاملات نه تنها شامل تبادل دارایی های پولی میان دو طرف معامله مانند دریافت از مشتری، وجه نقد سپرده شده در بانک و غیره است؛ بلکه شامل جریان داده حسابداری درون یک شرکت نیز می شود. این سیستم ها موجب گزارشگیری به موقع از طریق مخابره سریع اطلاعات حسابداری به اشخاص مانند مدیران، حسابرسان، اعتباردهندگان و سایر ذی نفعان می شود. به دلیل کاهش قابل ملاحظه در بهای پردازش و حافظه به ازای هر واحد و همچنین ظهور دفاتر کل توزیع شده در بلاک چین، مشارکت کنندگان خارجی می توانند به اطلاعات به موقع شرکت با کمترین بها دسترسی داشته باشند. قراردادهای هوشمند می توانند کنترل هایی به شکل خودکار با توجه به قواعدی از پیش تعیین شده اعمال کنند. همچنین، با پیشرفت و محبوبیت اینترنت اشیا، کنترل ها می تواند در بلاکچین تعبیه شود. این کنترل های مبتنی بر اینترنت اشیا می توانند با اشیای فیزیکی مختلفی در جهت نظارت و تصویب فرآیندهای کسب وکار به موقع با یکدیگر همکاری کنند. علاوه بر این، تحلیل داده ها می‌تواند با کمک بلاکچین در جهت کشف ناهنجاری و ایجاد دیگر اطلاعات مفید استفاده شود. درواقع بلاکچین بستری برای افشا گزازشگرمالی خواهد بود.

کاربرد بلاکچین در حسابداری

مجتمع فنی تهران : سامانه اطلاعاتی حسابداری مبتنی بر بلاکچین را می توان یک سامانه تراکنشی دانست که اول دارای یک دفتر کل عمومی توزیع شده، برای نگهداری داده های گذشته است. دوم، ثبت های درون آن از سوی همه کاربران تایید می شود. سوم، همه ذی نفعان مشارکت کننده از طریق دسترسی به داده های دفتر کل می توانند به صورت آنی صورت های مالی مورد نیاز خود را تهیه و مشاهده کنند. از جمله کاربردهای مهم بلاکچین در حسابداری به شرح ذیل می باشد:

1 ) کاهش جعل و خرابکاری: یکی از اصلی‌ترین مزایای استفاده از بلاک چین در حسابداری کاهش جعل و تخریب اسناد است. همانطور که قبلا اشاره شد امنیت بلاکچین به خاطر ساختار غیرمتمرکزبودن خود کاری بسیار دشوار است. افرادی که قصد خرابکاری و جعل اسناد را دارند، به هیچ‌وجه تکنولوژی و توانایی نفوذ به یک ساختار بلاکچین را ندارند. اگر یک نفر سعی کند که بر روی یک بلوک اطلاعات تغییراتی ایجاد کند، این تغییرات بر روی تمامی بلوک‌ها اعمال خواهد شد. حافظه چنین تغییراتی باقی می‌ماند و به راحتی قابل ردیابی است.

2 ) کاهش حسابرسی: به خاطر قابلیت‌های اتوماسیون و همچنین قراردادهای هوشمند، فرآیند حسابرسی به مراتب زمان کمتری خواهد داشت. حسابداران مجبور نیستند که ساعت‌ها و روزها به حسابرسی مشغول باشند. به دلیل میزان قابلیت اتکا به اطلاعات و انتقال و ارتباط بین داده ها، این مسئله حتی در اندازه دولتی هم می‌تواند تاثیرگذار باشد و هزینه کمتری صرف حسابرسی شود.

3 ) پیروی بهتر از قوانین: رخ دادن خطا در جمع‌آوری اسناد اتفاق دور از ذهنی نیست. ممکن است تیم حسابداری شما، تیمی کاملا حرفه‌‌ای باشد. اما احتمال این وجود دارد که عملیات مالی شما جایی با مشکل مواجه شود. مسئولین حسابداری توانایی بررسی دقیق اسناد را نداشته باشند و بدون پیش‌بینی، اسناد شما با قوانین وضع شده همخوانی نداشته باشد. یک کاربرد بلاکچین در حسابداری پیشگیری از وقوع چنین اتفاقی است.

4 ) کاهش هزینه و افزایش بهره وری: با ورود بلاکچین به حسابداری (حسابداری ویژه بازارکار ) می‌توان انتظار داشت که تیم‌های حسابداری کوچک‌تر از امروز شوند. این به معنای کاهش هزینه پرسنل و افزایش درآمدزایی شرکت است. در واقع درواحد مالی تنها افرادی که تخصص و تبحر کافی در این حوزه دارند فعالیت خواهند کرد.

5 ) تولد قراردادهای هوشمند: به وجود آمدن قرارداد هوشمند یکی از جذاب‌ترین قابلیت‌ها و کاربردهای بلاکچین در حسابداری است. به قرارداد هوشمند (Smart Contract) به چشم یک برنامه نوشته شده و تنظیم شده نگاه کنید. وقتی یک محصول به شرکت شما تحویل داده می‌شود، شما باید هزینه آن را پرداخت کنید. عموما حداقل یک یا دو نفر از پرسنل شما درگیر چنین وظایفی خواهد بود. قرارداد هوشمند می‌تواند طبق شرایطی که شما برای آن مشخص کرده‌اید این وظایف را کاهش دهد. هربارکه شرایط ملاقات مهیا شد، قرارداد هوشمند هزینه را پرداخت یا دریافت خواهد کرد و فرآیندهای اضافه و تکراری حذف می گردد و دقت و اعتماد درانجام امورافزایش پیدا می کند.

«دنیای بلاک چین تحولی بزرگ در کسب و کارهای آینده است.»

گردآورنده: دکتر داریوش طهماسبی