- یکشنبه ۳۱ فروردین ۱۴۰۴
راهنمای شغل دستیار دندان‌پزشک ۲۰۲۴
دستیار دندان‌پزشک کیست و چه وظایفی دارد؟
برای برخی شغل دستیار دندان‌پزشک درگاه ورود آنها به حوزهٔ دندان‌پزشکی و آشنایی بیشتر با آن است تا در آینده بتوانند با تحصیلات بیشتر در این حوزه به فردی حرفه‌ای، مثلاً پزشک یا جراح دندان، تبدیل شوند.
چکیده
دستیار دندان‌پزشک باید مجموعه‌ای از مهارت‌های فنی و انسانی را دارا باشد، از جمله شیوهٔ برقراری ارتباط و سازماندهی و مدیریت. دستیار دندان‌پزشک باید بتواند دستورات پزشک را به‌درستی انجام دهد، اطلاعات مورد نیاز را جمع‌آوری کند، بتواند با تجهیزات و ابزارها کار کند و در فضای محدود از عهدهٔ انجام کارهای ضروری بربیاید. مهارت کار با دست برای دستیار دندان‌پزشک مهارتی مفید و کارراه‌انداز است و شیوهٔ کنترل شیوع عفونت بخشی مهم از فرایند استاندارد جراحی دندان است که برعهدهٔ دستیار دندان‌پزشک است.
دپارتمان دانش سلامت مجتمع فنی تهران برای کسانی که دورهٔ پرستاری دندان‌پزشکی در سطح مقدماتی را گذرانده باشند، دورهٔ دستیار دندان‌پزشکی تخصصی را ارائه می‌دهد. این دورهٔ ۵۰ساعته به فراگیران مباحثی مانند آناتومی جمجمه و فک، مورفولوژی آناتومی دندان، انواع پروتز دندان، شناخت وسایل و تجهیزات، وظایف دستیار دندان‌پزشک و انواع ایمپلنت دندانی را آموزش می‌دهد. در پایان این دوره می‌توانید گواهینامهٔ آن را دریافت کنید و در مطب‌ها یا کلینیک‌های دندان‌پزشکی مشغول به کار شوید.
راهنمای شغلی دستیار دندان‌پزشک
اگر می‌خواهید در حوزهٔ دندان‌پزشکی مشغول به کار شوید یا هدف نهایی شما دندان‌پزشک‌شدن است، حرفهٔ دستیار دندان‌پزشک برای شما تجربه‌ای آموزنده و مفید است. دستیار دندان‌پزشک در حرفهٔ دندان‌پزشکی نقش مهمی دارد و به پزشکان در مراقبت از بیماران کمک می‌کند. در این مطلب نگاهی می‌اندازیم به وظایف دستیار دندان‌پزشک و بررسی می‌کنیم این حرفه را از کجا باید آغاز کنید.
دستیار دندان‌پزشک کیست؟
دستیار دندان‌پزشک در مطب دندان‌پزشکی وظایف مهم و متعددی دارد، از جمله ضدعفونی‌کردن تجهیزات، آماده‌کردن بیمار برای جراحی و ثبت و به‌روزرسانی اسناد. دستیار دندان‌پزشک با دندان‌پزشک رابطهٔ کاری نزدیکی دارد تا به کمک هم به بیماران رسیدگی کنند و کارهای اداری را انجام دهند. برخی از مسئولیت‌های دستیار دندان‌پزشک عبارت‌اند از
- دستیار دندان‌پزشک یا جراح دندان موقع عمل
- همراهی بیماران به اتاق عمل یا مطب
- انجام کارهای مالی مربوط به درمان بیماران
- ضدعفونی‌کردن تجهیزات و وسایل دندان‌پزشکی
- گرفتن عکس اشعهٔ ایکس
- به‌روزرسانی اطلاعات اسناد بیماران
وظایف شغل دستیار دندان‌پزشک بسته به نوع مطب و نیازهای بیماران متفاوت است. برخی دستیاران دندان‌پزشک باید برای کارهای مربوط به پرکردن دندان یا فلورایددرمانی آموزش‌های ویژه ببینند.
تفاوت دستیار دندان‌پزشک و کارشناس بهداشت دهان و دندان
تفاوت اولیه بین دستیار دندان‌پزشک و کارشناس بهداشت دهان و دندان این است که سطح رابطهٔ آنها با بیماران و دندان آنها متفاوت است. هر دو باید با بیماران تعامل داشته باشند و به دندان‌پزشک کمک کنند، اما کارشناس بهداشت دهان و دندان باید دندان‌ها را تمیز کرده و آنها را معاینه کند، دندان را برای جراحی آماده کند، به بیماران دربارهٔ بهداشت دهان توضیح بدهد و اغلب کارش را بدون نظارت دندان‌پزشک انجام می‌دهد.
دستیار دندان‌پزشک نیز با بیماران کار می‌کند، اما بیشتر وظیفهٔ انجام کارهای اداری و پذیرش را دارد. آموزش مورد نیاز برای این دو شغل نیز متفاوت است. کارشناس بهداشت دهان و دندان باید مدرک دانشگاهی داشته باشد، اما دستیار دندان‌پزشک می‌تواند پس از گذراندن یک یا چند دوره شروع به کار کند.
تفاوت بین دستیار دندان‌پزشک و دندان‌پزشک
اگر می‌خواهید دستیار دندان‌پزشک شوید کافی است مدرک دیپلم داشته باشید و بعد در دوره‌های آزاد شرکت کنید یا چند سال نزد دندان‌پزشک در مطبش کارآموزی کنید. در این دوره‌ها اصول اولیه درمان دندان را فرا می‌گیرید. در هر حال دستیار دندان‌پزشک اجازه ندارد دندان را معاینه کند، مشکل را تشخیص دهد یا بیمار را درمان کند.
در مقابل، دندان‌پزشک که اغلب مدرک جراحی دندان را نیز داراست باید مدرک دانشگاهی در رشتهٔ دندان‌پزشکی داشته باشد که چند سال به طول می‌انجامد. در این دوره‌ها تمام دانش عمومی دندان‌پزشکی مانند جراحی دندان، پرکردن، درمان ریشه، پروتز دندان و غیره را به دانشجویان می‌آموزند. همچنین دندان‌پزشکان موظف‌اند در حین کارکردن آموزش‌های تکمیلی را ببینند و با روش‌های جدید آشنا شوند. تنها کسانی که مدرک دانشگاهی و سایر مدارک مورد نیاز در این حوزه را دارند می‌توانند معاینه دندان، تشخیص مشکل و درمان را انجام دهند.
تحصیلات و مدارک دستیار دندان‌پزشک
برای اینکه دستیار دندان‌پزشک شوید باید دوره‌های خاصی مانند دورهٔ آموزشی دستیار دندان‌پزشک تخصصی را بگذرانید. هر جایی قواعد خاص خود را برای کار به‌عنوان دستیار دندان‌پزشک دارد. در برخی جاها به کارآموزی نیاز است و برخی جاهای دیگر داشتن گواهینامهٔ دوره‌های آموزشی کفایت می‌کند. باید بررسی کنید در محل کار شما چه قاعده‌ای برای این امر وجود دارد و طبق آن مسیر آموزشی خود را انتخاب کنید.
می‌توانید در دانشگاه یا مراکز آموزشی آزاد فنی و حرفه‌ای دوره‌های دستیار دندان‌پزشک را بیابید و در آنها شرکت کنید و در پایان مدرک آنها را بگیرید. در این دوره‌ها آموزش به دو صورت نظری و عملی ارائه می‌شود. فراگیران در این دو فضای آموزشی با آناتومی دهان آشنا می‌شوند و ابزارهای مختلف معاینه و درمان مشکلات دندان را می‌شناسند. سپس در فضای آزمایشگاه دانش خود را به صورت تجربی و تحت نظارت مربی تمرین می‌کنند.
برخی دوره‌های آموزشی از شما می‌خواهند در حین آموزش کارآموزی را نیز انجام دهید. در زمان کارآموزی می‌توانید تجربهٔ مستقیمی از فضای مطب دندان‌پزشکی به دست آورید و مهارت‌های خود را تمرین کرده و آنها را ارتقا دهید. دورهٔ کارآموزی به فراگیران امکان می‌دهد درک جامعی از آموخته‌های خود به دست بیاورند و بدانند محیط کار آنها در آینده چگونه است. همچنین کار در زمان کارآموزی رزومهٔ آنها را تقویت می‌کند و برای پیداکردن شغل بعدی به آنها امکان‌های بیشتری می‌دهد.
مدرکی که برای دستیار دندان‌پزشک نیاز دارید بسته به مکان زندگی و کار شما متفاوت است. برخی جاها لازم است آزمون دستیار دندان‌پزشک را بگذرانید و مدرک آن را بگیرید. این آزمون مهارت کلی شما را در دستیاری بیمار، مراقبت‌های اولیه و کنترل انتشار عفونت ارزیابی می‌کند. حتی اگر برای کار به‌عنوان دستیار دندان‌پزشک به گذراندن آزمون و گرفتن مدرک آن نیاز نداشته باشید، این کار شایستگی شما را بالا می‌برد و می‌توانید شغل بهتری پیدا کنید.
دستیار دندان‌پزشک چه مهارت‌هایی نیاز دارد؟
دستیار دندان‌پزشک باید مجموعه‌ای از مهارت‌های فنی و انسانی را دارا باشد، از جمله شیوهٔ برقراری ارتباط و سازماندهی و مدیریت. دستیار دندان‌پزشک باید بتواند دستورات پزشک را به‌درستی انجام دهد، اطلاعات مورد نیاز را جمع‌آوری کند، بتواند با تجهیزات و ابزارها کار کند و در فضای محدود از عهدهٔ انجام کارهای ضروری بربیاید. مهارت کار با دست برای دستیار دندان‌پزشک مهارتی مفید و کارراه‌انداز است و شیوهٔ کنترل شیوع عفونت بخشی مهم از فرایند استاندارد جراحی دندان است که برعهدهٔ دستیار دندان‌پزشک است.
در شغل دستیار دندان‌پزشک گوش‌دادن به صحبت‌های بیمار و نظارت بر او کاری ضروری است و بیماران به این نوع توجه‌ها نیاز دارند. دستیار دندان‌پزشک باید حریم خصوصی بیماران را مراعات کند و در شرایط پرفشار و درد با آنها همدلی کند. دستیار دندان‌پزشک باید بتواند همهٔ این اتفاقات را در فضای شلوغ مطب انجام دهد و به همین دلیل مدیریت وقت و انجام همزمان چندکار در این شغل مهارتی ضروری است. مهارت‌های زیر باعث می‌شوند در حرفهٔ دستیار دندان‌پزشک موفق شوید.
- مراقبت‌های بهداشتی اولیه
- ارتباط مؤثر
- مهارت کار با دست
- مهارت شنیدن فعال
- سازماندهی
- مدیریت زمان
دلایل انتخاب شغل دستیار دندان‌پزشک
افرادی که می‌خواهند دستیار دندان‌پزشک انگیزه‌های متنوعی برای این کار دارند، از جمله امنیت شغلی و علاقه به کار در محیط‌های سریع و سازمان‌یافته. برای برخی شغل دستیار دندان‌پزشک درگاه ورود آنها به حوزهٔ دندان‌پزشکی و آشنایی بیشتر با آن است تا در آینده بتوانند در این حوزه به فردی حرفه‌ای، مثلاً پزشک یا جراح دندان، تبدیل شوند. برخی دیگر کمک به مردم را دوست دارند و می‌خواهند از طریق شغل به دیگران خدمت کنند. تصمیم انتخاب شغل دستیار دندان‌پزشک مانند هر شغل دیگری تصمیمی شخصی است، اما اگر شغل دستیار دندان‌پزشک را انتخاب کنید، مزایای زیر را برای شما دارد.
- انعطاف شغلی
دستیار دندان‌پزشک شغلی است که به شما امکان می‌دهد در بسیاری جاها با ساعات کاری منعطف کار کنید. مطب‌های شخصی، کلینیک‌های دندان‌پزشکی یا بیمارستان‌های بزرگ همه به دستیار دندان‌پزشک نیاز دارند. می‌توانید انتخاب کنید که این شغل را نیمه‌وقت انجام دهید یا تمام‌وقت. بسیاری از مطب‌های دندان‌پزشکی در طول روز ساعات کاری محدودی دارند و می‌توانید بقیهٔ ساعت‌ها را هر طور می‌خواهید بگذرانید.
- رضایت شخصی
دستیار دندان‌پزشک شغلی است که به شما امکان می‌دهد هر روز با آدم‌های زیادی آشنا شوید و به آنها کمک کنید. مراقبت از دندان یکی از بخش‌های مهم بهداشت فردی است و وقتی شما برای بیماران عکس اشعهٔ ایکس می‌گیرید و آنها را به اتاق معاینه هدایت می‌کنید، به آنها کمک می‌کنید این بخش از بهداشت فردی را جدی‌تر بگیرند و بیشتر مراقب دندان‌های خود باشند.
- آینده شغلی مثبت
آیندهٔ شغلی دستیار دندان‌پزشک بسیار مثبت است، به این معنا که آمارها نشان می‌دهند در ده سال آینده تقاضا برای این شغل افزایش خواهد یافت. در آینده تقاضا برای مراقبت‌های پیش از درمان از دهان و دندان افزایش خواهد یافت و این بدان معناست که دندان‌پزشکان به دستیار دندان‌پزشک نیاز دارند تا کارهای روتین بهداشت دهان و دندان را برای مراجعه‌کنندگان انجام دهند تا آنها بتوانند به کارهای خاص خود بپردازند. همچنین شما به‌عنوان دستیار دندان‌پزشک همیشه می‌توانید در نزدیکی خود موقعیت‌های شغلی مناسبی پیدا کنید، زیرا همهٔ دندان‌پزشکان به دستیار دندان‌پزشک نیاز دارند.
- تنوع فضای شغلی
فضای شغلی دستیار دندان‌پزشک تنوع بسیاری دارد و هیچ روزی در مطب دندان‌پزشکی مثل روز قبل نیست. کارهایی که باید انجام دهید برای دو مراجعه‌کننده یکسان نیستند. برخی روزها باید سریع‌تر کار کنید و برخی روزها سرتان خلوت‌تر است. در این شغل باید با افراد مختلف سروکار داشته باشید، چه بیماران چه همکاران، که تعامل با هر یک نیازمند توجه و هوشمندی خاص خود است.
مسیر شغلی دستیار دندان‌پزشک
پس از مدتی که در شغل دستیار دندان‌پزشک تجربه اندوختید می‌توانید دوباره به دانشگاه بروید و تحصیلات خود را در این حوزه کامل کنید تا فرصت‌های شغلی بیشتری داشته باشید. دستیار دندان‌پزشک می‌تواند با شرکت در دوره‌های تخصصی‌تر مهارت‌های خود را گسترش دهد و مسئولیت‌های بیشتری بپذیرد، مانند آماده‌کردن دندان برای جراحی، جرم‌گیری و پرکردن ساده. اگر مدرک مورد نیاز برای این کارها را بگیرید، درآمد شما افزایش می‌یابد.
اگر می‌خواهید در این حوزه مستقل کار کنید، می‌توانید مدرک کارشناسی مراقبت‌های بهداشتی دهان و دندان را بگیرید. در این شغل بدون نظارت پزشک می‌توانید کار خود انجام دهید و به مرور با کسب تجربه و مهارت درآمدهای خود را افزایش دهید.
دستیار دندان‌پزشک فرصت شغلی مناسبی است که می‌تواند راه شما را برای تبدیل‌شدن به مدیر کلینیک دندان‌پزشکی باز کند. می‌توانید از مهارت‌های خود در سازماندهی و مدیریت استفاده کنید تا کارکنان کلینیک را راهنمایی کرده و بر کار آنها نظارت کنید، با مراجعه‌کنندگان تعامل سازنده داشته باشید و هزینه‌ها را رسیدگی کنید. بدیهی است مدیریت کلینیک دندان‌پزشکی دستمزد بیشتری از دستیار دندان‌پزشک دارد.
همچنین می‌توانید از مهارت دستیار دندان‌پزشک استفاده کنید و به‌عنوان تکنسین آزمایشگاه مشغول به کار شوید. به این ترتیب دیگر لازم نیست مستقیماً با بیماران در تماس باشید و می‌توانید وسایل مربوط به دندان‌پزشکی مانند تاج دندان و دندان‌های مصنوعی یا پروتز را بسازید.
مطب دندان‌پزشکی در ایران
در ایران مطب‌های دندان‌پزشکی از کلینیک‌های دندان‌پزشکی متمایز هستند. کلینیک اغلب مجموعهٔ چندین پزشک است که با سرمایه‌گذاری مشترک راه‌اندازی می‌شود. برخی کلینیک‌ها بر زیبایی دندان بیشتر تمرکز دارند و برخی دیگر بر حوزهٔ درمان متمرکز هستند. هر دو این کلینیک‌ها به چندین دستیار دندان‌پزشک نیاز دارند. در مطب‌های دندان‌پزشکی نیز در اغلب موارد بیشتر از یک دستیار دندان‌پزشک مشغول به کار هستند.
در مطب‌ها و کلینیک‌های دندان‌پزشکی ایران کارهای مختلفی مانند معاینه، جرم‌گیری، تمیزکردن، پرکردن، عصب‌کشی، درمان دندان‌درد، کشیدن دندان، ترمیم، روکش، تاج‌گذاشتن، گذاشتن دندان مصنوعی، بریج دندان، نصب محافظ دندان، ایمپلنت، ارتودنسی، پیوند لثه، درمان فلورایدی و جراحی فک انجام می‌شود.
این کلینیک‌ها اغلب نرخ‌های مصوبی دارند که بسته به نوع درمان و کیفیت آن تعیین می‌شود. البته خدمات زیبایی دندان نرخ‌های متفاوتی دارند که بسته به نوع پزشک و خدمات متفاوت است. در ایران دندان‌پزشک‌هایی که مطب ندارند در سال ۱۴۰۲ بین دوازده تا شصت‌میلیون تومان درآمد دارند و مطب‌های دندان‌پزشکی بین ۱۵۰میلیون تا یک‌میلیارد در ماه درآمدشان متغیر است.
جمع‌بندی
دستیار دندان‌پزشک در مطب دندان‌پزشکی وظایف مهم و متعددی دارد، از جمله ضدعفونی‌کردن تجهیزات، آماده‌کردن بیمار برای جراحی و ثبت و به‌روزرسانی اسناد. دستیار دندان‌پزشک با دندان‌پزشک رابطهٔ کاری نزدیکی دارد تا به کمک هم به بیماران رسیدگی کنند و کارهای اداری را انجام دهند. وظایف شغل دستیار دندان‌پزشک بسته به نوع مطب و نیازهای بیماران متفاوت است. برخی دستیاران دندان‌پزشک باید برای کارهای مربوط به پرکردن دندان یا فلورایددرمانی آموزش‌های ویژه ببینند.
دپارتمان دانش سلامت مجتمع فنی تهران برای کسانی که دورهٔ پرستاری دندان‌پزشکی در سطح مقدماتی را گذرانده باشند، دورهٔ دستیار دندان‌پزشکی تخصصی را ارائه می‌دهد. این دورهٔ ۵۰ساعته به فراگیران مباحثی مانند آناتومی جمجمه و فک، مورفولوژی آناتومی دندان، انواع پروتز دندان، شناخت وسایل و تجهیزات، وظایف دستیار دندان‌پزشک و انواع ایمپلنت دندانی را آموزش می‌دهد. در پایان این دوره می‌توانید گواهینامهٔ آن را دریافت کنید و در مطب‌ها یا کلینیک‌های دندان‌پزشکی مشغول به کار شوید.
در دنیای کسب‌وکار امروز، تحصیلات دانشگاهی برای حفظ ارزش شما به‌عنوان نیروی کار بااستعداد و کارآمد کافی نیستند. برای اینکه مزیت رقابتی شخصی خود را حفظ کنید، باید بر آموزش مستمر و مادام‌العمر خود سرمایه‌گذاری کنید. خانواده بزرگ مجتمع فنی تهران هرساله به هزاران نفر کمک می‌کند تا در مسیر شغلی خود پیشرفت کنند.
اگر شاغل هستید و وقت ندارید در دوره‌های آموزشی حضوری شرکت کنید، مجتمع فنی تهران گزینه‌هایی عالی برای آموزش مجازی، آنلاین، آفلاین و ترکیبی ارائه می‌دهد. با شرکت در دوره‌های کوتاه‌مدت مجتمع فنی تهران و دریافت مدارک معتبر و بین‌المللی می‌توانید با اعتماد به نفس مسیر ترقی را طی کنید و در سازمان خود به مهره‌ای ارزشمند تبدیل شود.
نویسنده: بهناز دهکردی
منابع: Coursera و Pakaddesign
پرسش‌های متداول
مسئولیت‌های دستیار دندان‌پزشک کدام‌اند؟
- دستیار دندان‌پزشک یا جراح دندان موقع عمل
- همراهی بیماران به اتاق عمل یا مطب
- انجام کارهای مالی مربوط به درمان بیماران
- ضدعفونی‌کردن تجهیزات و وسایل دندان‌پزشکی
- گرفتن عکس اشعهٔ ایکس
- به‌روزرسانی اطلاعات اسناد بیماران
دستیار دندان‌پزشک و کارشناس بهداشت دهان چه تفاوتی دارند؟
تفاوت اولیه بین دستیار دندان‌پزشک و کارشناس بهداشت دهان و دندان این است که سطح رابطهٔ آنها با بیماران و دندان آنها متفاوت است. هر دو باید با بیماران تعامل داشته باشند و به دندان‌پزشک کمک کنند، اما کارشناس بهداشت دهان و دندان باید دندان‌ها را تمیز کرده و آنها را معاینه کند، دندان را برای جراحی آماده کند، به بیماران دربارهٔ بهداشت دهان توضیح بدهد و اغلب کارش را بدون نظارت دندان‌پزشک انجام می‌دهد. دستیار دندان‌پزشک نیز با بیماران کار می‌کند، اما بیشتر وظیفهٔ انجام کارهای اداری و پذیرش را دارد. آموزش مورد نیاز برای این دو شغل نیز متفاوت است. کارشناس بهداشت دهان و دندان باید مدرک دانشگاهی داشته باشد، اما دستیار دندان‌پزشک می‌تواند پس از گذراندن یک یا چند دوره شروع به کار کند.
چه مهارت‌هایی در حرفهٔ دندان‌پزشکی مفیداند؟
مهارت‌های زیر باعث می‌شوند در حرفهٔ دستیار دندان‌پزشک موفق شوید.
- مراقبت‌های بهداشتی اولیه
- ارتباط مؤثر
- مهارت کار با دست
- مهارت شنیدن فعال
- سازماندهی
- مدیریت زمان
