ویندوز سرور چیست و چه کاربردی دارد؟

معمولاً روی سرورهایی با مصرف بالا نصب می‌شود و شبیه ستون فقرات شرکت‌ها در کنترل برنامه‌ها و کارهای مربوط به فناوری اطلاعات عمل می‌کند.

چکیده

ویندوز سرور در حوزهٔ شبکه به ابزاری استاندارد تبدیل شده است. در ۱۶ سال گذشته مایکروسافت هر چهار سال یک نسخهٔ اصلی از ویندوز سرور و هر دو سال یک نسخهٔ فرعی از آن را منتشر کرده است. این سیستم عامل ویندوز به‌طور مداوم به‌روزرسانی شده و عملکردهای جدیدی به آن اضافه می‌شود تا مطابق نیازهای کاربران باشد. کاربران آن باید بدانند که این سرور چگونه تکمیل شده و ارتقا یافته است. در این مطلب فهرستی از مهم‌ترین نسخه‌های اصلی و فرعی مایروسافت ویندوز سرور را معرفی کرده و شیوه‌های نظارت بر عملکرد آن را بررسی می‌کنیم.

            ویندوز سرور از پرطرفدارترین و پردرآمدترین مهارت‌های حوزهٔ شبکه و وب است. بیشتر سازمان‌ها از سرورهای مایکروسافت استفاده می‌کنند و به مدیران سیستم و متخصصان شبکه‌های رایانه‌ای برای پیکیربندی، مدیریت و پشتیبانی از این سرورها نیاز دارند. دورهٔ آموزش شبکه با ویندوز سرور ۲۰۲۲ در دپارتمان فناوری اطلاعات و ارتباطات مجتمع فنی تهران در چندین مرحله شما را در این مهارت متخصص می‌کند. اگر پیش‌نیازهای لازم را دارید می‌توانید در این دورهٔ ۵۴ساعته شرکت کرده و در پایان دوره گواهینامهٔ معتبر آن را دریافت کنید. 

معرفی ویندوز سرور

ویندوز سرور که توسط مایکروسافت طراحی شده است، مجموعه‌ای از سیستم عامل‌هاست که برای پشتیبانی از شرکت‌ها و کسب‌وکارهای کوچک و متوسط ساخته شده است و می‌تواند ذخیره‌سازی داده‌ها، تنظیم ارتباطات و مدیریت برنامه‌های کاربردی را انجام دهد.

            ویندوز سرور گروهی از سیستم عامل‌های مایکروسافت (OSes) است که از ماشین‌های بسیار قدرتمند تشکیل شده است. این سیستم برای اولین بار در ماه آوریل ۲۰۰۳ ارائه شد. ویندوز سرور معمولاً روی سرورهایی با مصرف بالا نصب می‌شود و شبیه ستون فقرات شرکت‌ها در کنترل برنامه‌ها و کارهای مربوط به فناوری اطلاعات عمل می‌کند. این سرور فعالیت‌های مربوط به گروه‌های اداری را در شبکه مدیریت می‌کند. ویندوز سرور می‌تواند فایل‌ها را از دستگاه‌های متصل به شبکه دریافت و آنها را سازماندهی، ذخیره و ارسال کند.

نسخه‌های ویندوز سرور

ویندوز سرور در حوزهٔ شبکه به ابزاری استاندارد تبدیل شده است. در ۱۶ سال گذشته مایکروسافت هر چهار سال یک نسخهٔ اصلی از ویندوز سرور و هر دو سال یک نسخهٔ فرعی از آن را منتشر کرده است. این نسخه‌های فرعی را می‌توانید با پسوند R2 بشناسید.

            این سیستم عامل ویندوز به‌طور مداوم به‌روزرسانی شده و عملکردهای جدیدی به آن اضافه می‌شود تا مطابق نیازهای کاربران باشد. کاربران آن باید بدانند که این سرور چگونه تکمیل شده و ارتقا یافته است. در ادامه فهرستی از مهم‌ترین نسخه‌های اصلی و فرعی مایروسافت ویندوز سرور را معرفی می‌کنیم.

• ویندوز سرور ۲۰۰۰

مایروسافت نسخهٔ NT را از سیستم خود حذف کرد تا بر قابلیت‌های جدید ویندوز بیشتر تأکید کند. این نسخه شامل ویژگی‌های شبکه، مانند پشتیبانی از XMP و توانایی ایجاد صفحات فعال سرور بود. همچنین این نسخه به کمک نسخهٔ Advanced و نسخهٔ Datacenter خود توانست امکانات تخصصی برای محیط‌های سرور ایجاد کند.

• ویندوز سرور ۲۰۰۳

این نسخه اولین ویندوزی بود که مایکروسافت آن را به‌عنوان بخشی از گروه سیستم‌ عامل‌های NT خود عرضه کرد. نسخهٔ ۲۰۰۳ ویندوز سرور تغییرات قابل توجهی کرده بود. هدف از تولید آن کاهش نیاز به راه‌اندازی مجدد سیستم بود و امکان نصب به‌روزرسانی‌ها را بدون نیاز به راه‌اندازی مجدد سیستم فراهم می‌کرد. یکی از ویژگی‌های ویندوز سرور ۲۰۰۳ توانایی آن در تعریف نقش‌های سرور بود که به تیم‌های فناوری اطلاعات امکان می‌داد سیستم‌ عامل‌ها را برای کاربردهای خاصی مانند سرور DNS سفارشی کنند. ویندوز سرور ۲۰۰۳ سه نسخهٔ Standard، Advanced و Datacenter دارد.

• ویندوز سرور ۲۰۰۸

این نسخهٔ سرور سومین نسخه از سیستم عامل ویندوز سرور بود که در Active Directory (AD) بهبود یافته بود و تغییراتی در ویژگی‌های پشتیبانی نرم‌افزار سیستم عامل و خدمات شبکهٔ آن ایجاد شده بود. از مهم‌ترین پیشرفت‌های این نسخه سیستم Hyper-V مایکروسافت بود که کاربران را قادر می‌کرد ماشین‌های مجازی بسازند. این نسخه همچنین ابزارهای مدیریتی جدیدی مانند Event Viewer و Server Manager داشت که باعث می‌شود مدیران بتوانند روی فعالیت‌های مهم سرور کنترل بیشتری داشته باشند.

نسخهٔ ویندوز سرور ۲۰۰۸ R2 در سال ۲۰۰۹ عرضه شد و مهم‌ترین پیشرفت آن انتقال از ویندوز ویستا به ویندوز ۷ بود. این تغییر نه‌تنها فضای سیستم را ۶۴بیتی می‌کرد، به‌روزرسانی‌های دیگری برای بهبود پشتیبانی در خود داشت. DirectAccess و BranchCache در این نسخه باعث دسترسی بهتر کاربران به سرور از راه دور می‌شد.

• ویندوز سرور ۲۰۱۲

این نسخه پنجمین نسخه از سیستم عامل ویندوز سرور است که ویژگی‌های مختلفی از جمله مدیریت آدرس IP، Task Manager جدید ویندوز، Hyper-V به‌روزشده، نسخهٔ به‌روزشدهٔ PowerShell، نسخهٔ به‌روزشدهٔ Server Core و سیستمی جدید برای فایل‌ها به‌نام ReFS به آن اضافه شد. تغییرات این نسخه باعث شد آن را به‌عنوان سیستم عامل ابری معرفی کنند تا در فضای ابری رقابتی‌تر باشد.

نسخهٔ ویندوز سرور ۲۰۱۲ R2 نیز که در سال ۲۰۱۳ عرضه شد تغییرات و بهبودهای زیادی یافته بود تا بتواند با سرویس‌های ابری یکپارچه شود. یکی از مهم‌ترین این تغییرات بازنویسی سرویس‌های شبکه و پروتکل‌های امنیتی بود. سیستم‌های PowerShell و Desired State Configuration در آن مدیریت و پیکربندی شبکه را بهبود می‌بخشیدند. این نسخه همچنین عملکرد ذخیره‌سازی را بهتر کرده و اشتراک‌گذاری و تکثیر فایل‌ها را در دسترس‌تر و ساده‌تر کرده بود.

• ویندوز سرور ۲۰۱۶

هفتمین نسخهٔ ویندوز سرور مبتنی بر ویندوز ۱۰ بود. این نسخه سرور جدیدی به‌نام نانو سرور را عرضه کرد که نسخه‌ای کوچک‌شده با رابط محدود بود و امنیت بالایی داشت. همچنین در این نسخه Network Controller اضافه شد که برای مدیریت دستگاه‌های فیزیکی و مجازی از یک مکان واحد مفید بود. در این نسخه سیستم VM برای پشتیبانی از رمزگذاری Hyper-V تقویت شده بود.

• ویندوز سرور ۲۰۱۹

ویندوز سرور ۲۰۱۹ پراستفاده‌ترین نسخهٔ ویندوز سرور است. این نسخه امکانات جامعی دارد که می‌تواند نیازهای شبکه‌های جدید را برآورده کند، مانند Windows Admin Center که مدیریت سرور را متمرکز می‌کند، Hyper Converged Infrastructure (HCI) که ماشین مجازی پیشرفته‌ای برای مدیریت سرویس‌های مجازی است و امکان Defender Advanced Threat Protection که امنیت سایبری را تضمین کرده و از شبکه‌ها در برابر تهدیدات مداوم محافظت می‌کند.

• ویندوز سرور ۲۰۲۲

این نسخه که در مجموع دهمین نسخهٔ ویندوز سرور است، امکانات بیشتری برای انتقال فایل‌های ذخیره‌شده و امنیت ذخیره‌سازی دارد. همچنین قابلیت هیبریدی Azure برای مدیریت فضاهای ابری در این نسخه تقویت شده است. در این نسخه مرورگر Microsoft Edge نیز گنجانده شده است و مبتنی بر کد Iron است. دسکتاپ آن شبیه ویندوز ۱۰ است اما لزوماً همه به‌روزرسانی‌های آن با ویندوز ۱۰ منطبق نیستند. این نسخه نیز مانند نسخهٔ ۲۰۱۹ به پردازندهٔ ۶۴بیتی نیاز دارد.

معیارهای کلیدی عملکرد برای نظارت بر ویندوز سرور

معیارهای کلیدی عملکرد برای نظارت بر ویندوز سرور شامل موارد زیر هستند.

• میزان استفاده از سی.پی.یو.

نظارت منظم بر سی.پی.یو. برای تحلیل بار سی.پی.یو. و غلبه بر مشکلات عملکرد آن ضروری است. همچنین میزان استفاده از سی.پی.یو. و نظارت بر اعداد و ارقام مربوط به آن در شناسایی موارد قطعی و سایر مشکلات کمک می‌کند و کاربران به‌راحتی می‌توانند علت اصلی مشکلات را برای تضمین عملکرد بالا پیدا کنند.

• میزان استفاده از حافظه

نظارت بر میزان مصرف حافظه به شناسایی استفاده‌های کمتر یا بیشتر از حد معمول از سرورها و تشخیص بارگذاری بیش از حد بر سرور برای توزیع مجدد بار کمک می‌کند.

• طول صف پردازش

طول صف پردازش روی پردازشگر همان تعداد رشته‌هایی است که در هر پردازنده فعال هستند. نظارت مداوم بر این پردازنده‌ها می‌تواند نشان دهد آیا پردازنده‌ها می‌توانند به‌طور بهینه رشته‌های متعدد را مدیریت کنند یا خیر.

• استفاده از دیسک سخت

درک میزان استفاده از دیسک سخت برای سیستم شما حیاتی است تا بتوانید مشکلات ناگهانی را شناسایی و پیگیری کنید. اندازه‌گیری این میزان به برنامه‌ریزی در استفاده از دیسک کمک می‌کند تا پیش از آنکه مشکلات به مرحلهٔ بحرانی برسند و بر عملکرد کلی سرور تأثیر بگذارند بتوانید آنها را حل کنید.

• پردازش سی.پی.یو. و حافظه

تحلیل میزان استفاده از سی.پی.یو. کمک می‌کند میزان باری را که در هر زمان روی پردازندهٔ سرور است بهتر درک کنید. بر اساس این داده می‌توان مشکلات عملکرد و نیاز به ارتقای سخت‌افزاری یا زمان خاموش‌کردن سرورهای غیرضروری را پیش‌بینی کرد.

بهترین روش‌های نظارت بر عملکرد ویندوز سرور

نظارت بر عملکرد ویندوز سرور شامل فرایندهای مختلفی است که از طریق آنها می‌توان معیارهای کلیدی عملکرد را که در بالا برشمردیم به‌دقت اندازه‌گیری کرد. ابزارهای اساسی این کار در ویندوز سرور جای‌گذاری شده‌اند و می‌توانند مشکلات رایج در سی.پی.یو.،‌ حافظه، هارد دیسک و موارد دیگر را شناسایی و برطرف کرد.

            با این حال ابزارهای بیرونی نیز برای نظارت بر ویندوز سرور وجود دارند. برخی از بهترین روش‌ها برای نظارت بر ویندوز سرور و تضمین کارایی و دقت آن عبارت‌اند از

• تعریف‌کردن نقطهٔ مبنا

بهترین روش برای پیگیری فعالیت‌های کل سرور این است که نقطه‌ای مبنایی تعیین کنید که در آن سیستم در بهترین شکل کار می‌کند و بر اساس این خط مبنا سایر پارامترها را اندازه‌گیری و نظارت کنید.

• نظارت مداوم

نظارت بر عملکرد سرور باید به‌طور مداوم انجام شود و اجزای مهم و معیارهای کلیدی عملکرد ان باید همیشه بررسی شوند. می‌توان از روش‌های نظارت خودکار با زمان‌بندی معین استفاده کرد تا خطاها و خرابی‌های سرور را جستجو کند و گزارش دهد.

• استفاده از ابزارهای نظارتی

بررسی عملکردهای خاص و نظارت بر معیارهای مربوط به آنها برای شناسایی مشکلات ویندوز سرور بسیار ضروری است. سازمان‌ها می‌توانند از ابزارهای متعددی برای این کار استفاده کنند که بسیاری از آنها فرایندها را خودکار می‌کنند، سرورها را به‌روز نگه می‌دارند، مشکلات را سریعاً شناسایی می‌کنند و می‌توانند آنها را به‌موقع حل کنند.

جمع‌بندی

ویندوز سرور گروهی از سیستم عامل‌های مایکروسافت (OSes) است که از ماشین‌های بسیار قدرتمند تشکیل شده است. این سیستم برای اولین بار در ماه آوریل ۲۰۰۳ ارائه شد. ویندوز سرور معمولاً روی سرورهایی با مصرف بالا نصب می‌شود و شبیه ستون فقرات شرکت‌ها در کنترل برنامه‌ها و کارهای مربوط به فناوری اطلاعات عمل می‌کند. این سرور فعالیت‌های مربوط به گروه‌های اداری را در شبکه مدیریت می‌کند. ویندوز سرور می‌تواند فایل‌ها را از دستگاه‌های متصل به شبکه دریافت و آنها را سازماندهی، ذخیره و ارسال کند.

            ویندوز سرور از پرطرفدارترین و پردرآمدترین مهارت‌های حوزهٔ شبکه و وب است. بیشتر سازمان‌ها از سرورهای مایکروسافت استفاده می‌کنند و به مدیران سیستم و متخصصان شبکه‌های رایانه‌ای برای پیکیربندی، مدیریت و پشتیبانی از این سرورها نیاز دارند. دورهٔ آموزش شبکه با ویندوز سرور ۲۰۲۲ در دپارتمان فناوری اطلاعات و ارتباطات مجتمع فنی تهران در چندین مرحله شما را در این مهارت متخصص می‌کند. اگر پیش‌نیازهای لازم را دارید می‌توانید در این دورهٔ ۵۴ساعته شرکت کرده و در پایان دوره گواهینامهٔ معتبر آن را دریافت کنید. 

در دنیای کسب‌وکار امروز، تحصیلات دانشگاهی برای حفظ ارزش شما به‌عنوان نیروی کار بااستعداد و کارآمد کافی نیستند. برای‌ اینکه مزیت رقابتی شخصی خود را حفظ کنید، باید بر آموزش مستمر و مادام‌العمر خود سرمایه‌گذاری کنید. خانواده بزرگ مجتمع فنی تهران هرساله به هزاران نفر کمک می‌کند تا در مسیر شغلی خود پیشرفت کنند.

اگر شاغل هستید و وقت ندارید در دوره‌های آموزشی حضوری شرکت کنید، مجتمع فنی تهران گزینه‌هایی عالی برای آموزش مجازی، آنلاین، آفلاین و ترکیبی ارائه می‌دهد. با شرکت در دوره‌های کوتاه‌مدت مجتمع فنی تهران و دریافت مدارک معتبر و بین‌المللی می‌توانید با اعتماد به نفس مسیر ترقی را طی کنید و در سازمان خود به مهره‌ای ارزشمند تبدیل شود.

منبع: SolarWinds

مترجم: بهناز دهکردی

پرسش‌های متداول

ویندوز سرور چیست؟

ویندوز سرور گروهی از سیستم عامل‌های مایکروسافت (OSes) است که از ماشین‌های بسیار قدرتمند تشکیل شده است. ویندوز سرور که توسط مایکروسافت طراحی شده است، مجموعه‌ای از سیستم عامل‌هاست که برای پشتیبانی از شرکت‌ها و کسب‌وکارهای کوچک و متوسط ساخته شده است و می‌تواند ذخیره‌سازی داده‌ها، تنظیم ارتباطات و مدیریت برنامه‌های کاربردی را انجام دهد.

معیارهای کلیدی عملکرد برای نظارت بر ویندوز سرور شامل چه مواردی است؟

• میزان استفاده از سی.پی.یو.
• میزان استفاده از حافظه
• طول صف پردازش
• میزان استفاده از دیسک سخت
• پردازش سی.پی.یو. و حافظه