صرف‌نظر از اینکه شغل‌مان چیست، همه ما لازم است که بتوانیم خوب بخوانیم. چه هنگامی که می‌خواهیم به برنامه یک پروژه یا به یک صفحه در اینترنت یا به روزنامه یا مجله یا ایمیل نگاه کنیم، چه هنگامی که می‌خواهیم هر نوع متن دیگری بخوانیم، توانایی خواندن آن به‌نحو کارآمد و ‌‌‌مؤثر یک مهارت حرفه‌ای کلیدی محسوب می‌شود.

شاید پیش آمده باشد که شما در حال خواندن متنی باشد که می‌تواند برای شما بسیار مفید باشد، اما نمی‌توانید چیزی از آن متن استنباط کنید. آیا پیش آمده است که مجبور باشید اسناد را چندین بار بخوانید تا محتوای آنها را درک کنید؟ آیا برای به خاطر سپردن چیزهایی که خوانده‌اید با مشکل مواجه هستید؟

در این مقاله نگاهی می‌اندازیم به چند استراتژی برای آنکه بتوانید به‌نحو ‌‌‌مؤثر‌‌‌تر و مفیدتر بخوانید و به خواننده بهتری تبدیل شوید. اگر بتوانید در مورد متنی که با آن مواجه هستید رویکرد دقیق و مناسبی اتخاذ کنید و بتوانید کنترل فرایند خوانش را در دست بگیرید، خواهید دانست که چگونه می‌توانید از زمانی و تلاشی که صرف خواندن متن‌های کاغذی و الکترونیکی می‌کنید، بهترین نتیجه ممکن را بگیرید.

خواندن از روی کاغذ در برابر خواندن آنلاین

تحقیقی که در سال ۲۰۱۸ در مرکز تحقیقاتی پیو (Pew Research Center) انجام شد، نشان می‌دهد که ما به‌طور فزاینده برای خواندن از قالب‌ها و وسیله‌های متنوع و گوناگونی استفاده می‌کنیم و دیگر تنها از روی کاغذ نمی‌خوانیم. ممکن است خود شما عضو یک روزنامه یا مجله الکترونیکی باشید و هر روز به صفحات وب و ایمیل و شبکه‌های اجتماعی سر بزنید و آنها را به‌صورت آنلاین مطالعه کنید.

اما همچنان استفاده از کاغذ برای انتشار متن ابزاری مهم محسوب می‌شود. پس مهارت‌های ما در خواندن باید به اندازه کافی منعطف باشند تا بتوان آنها را با هر دو شکل دیجیتال و کاغذی هماهنگ کرد. هر یک از این دو ابزار، فواید و مزایای خود را دارند و مهم است هنگامی که می‌خواهید چیزی برای خواندن انتخاب کنید و هنگام خواندن آن، این مزایا و معایب را مد نظر قرار دهید.

در اینجا ۴ تفاوت کلیدی خواندن از روی کاغذ و خواندن دیجیتالی را می‌آوریم:

    اعتبار

قضاوت در مورد کیفیت یک محتوای آنلاین، به‌ویژه اگر نویسنده یا منتشرکننده آن نامعلوم باشد، بسیار دشوار‌‌‌تر است. به یاد داشته باشید که متون دیجیتالی ویرایش، مقابله و مرور کمتری نسبت به متون چاپی دارند.

اما بسیاری از آنها ممکن است دقیق‌‌‌تر و واقع‌بینانه‌‌‌تر باشند، زیرا اصلاح و به‌روزرسانی آنها بسیار ساده‌‌‌تر است.

    ملحقات

متن‌های چاپی ممکن است همراه تصاویر، عکس‌ها، نمودارها و جدول‌ها باشند، در حالی که متن‌های دیجیتالی می‌توانند بسیاری ملحقات دیگر نیز به متن اضافه کنند، از جمله محتوای صوتی، محتوای تصویری، آزمون و لینک به سایر متون.

این ملحقات می‌توانند فرایند خوانش را غنی‌‌‌تر کنند، اما همچنین ممکن است باعث حواس‌پرتی و افزایش «بار شناختی» بشوند.

    ترتیب

بیشتر متون چاپی برای این طراحی شده‌اند که پشت سر هم و از آغاز تا پایان خوانده شوند. اما در متون دیجیتالی شما می‌توانید به‌سادگی به هر کجای متن که بخواهید سر بزنید و در نتیجه ساده‌تر می‌توانید چیزی را که نیاز دارید پیدا کنید.

البته خطر بیشتری نیز وجود دارد که موارد مهم را از قلم بیندازید یا در برخورد با محتوا‌های بی‌ربط، از مسیر اصلی منحرف شوید.

    مشارکت

در متن‌های چاپی می‌توان به کمک قلم زیر نکات مهم خط کشید یا بر آنها تاکید کرد. اما مشارکت در متون دیجیتال بسیار ساده‌‌‌تر است. با کپی کردن و پیست کردن و اضافه کردن نشانه‌های مجازی، حاشیه‌نویسی و حتی به اشتراک گذاشتن آنلاین نظرات، می‌توانید اطلاعات را بهتر مدیریت کنید.

اما لازم است هنگام نظر دادن محتاط باشید تا مبادا ایده اصلی نویسنده کتاب به حاشیه رانده شود.

نکته

وقتی بر روی دستگاه تلفن همراه یا دستگاه دیجیتالی دیگری مطلب می‌خوانید، از ابزار فناوری استفاده می‌کنید تا تجربه خود را ارتقاء ببخشید. مثلاً مرورگر وب سافاری بر گوشی‌های آیفون، یک حالت خواندن دارد که منو‌ها، تبلیغات و سایر محتوا‌های اضافی صفحه را حذف می‌کند تا تمرکز بر متن ساده‌‌‌تر شود.

چندین اپلیکیشن مختلف از جمله Aldiko و Wattpad وجود دارند که می‌توانید به کمک آنها پاراگراف‌های مهم را برجسته کنید، در حاشیه چیزی بنویسید و نظرات و نوشته‌های خود را با سایر خوانندگان به اشتراک بگذارید.
پنج روش برای خواندن سریع‌‌‌تر و هوشمندانه‌‌‌تر

چه بر روی کاغذ مطلب بخوانید، چه به صورت آنلاین، پنج استراتژی زیر می‌توانند به شما کمک کنند که ‌‌‌مؤثر‌‌‌تر بخوانید:

    بدانید چه چیزی می‌خواهید بخوانید و چرا

پیش از آنکه آغاز به خواندن کنید، از خود سه پرسش زیر را بپرسید:

    هدف از این متن چیست؟ مثلاً آیا این متن برای سرگرمی نوشته شده است یا برای اطلاع‌رسانی یا برای توضیح یا تشویق و تبلیغ؟
    چقدر این متن مفید است؟ آیا این متن مرتبط، دقیق، منصف، متداول و به‌روز است؟ یا ارزش خواندن ندارد؟
    شما به چه دلیل آن را می‌خوانید؟

پاسخ به این پرسش‌ها، به شما کمک خواهد کرد تا انتخاب کنید چه چیزی می‌خواهید بخوانید و ‌‌‌مؤثر‌‌‌ترین استراتژی را برای خواندن انتخاب کنید. به این ترتیب سرانجام خواهید توانست از زمان خود بهتر استفاده کنید و چیزهایی را که می‌خوانید بهتر بفهمید، بهتر به خاطر بسپارید و بهتر مورد استفاده قرار دهید.

پس بی‌درنگ برای خواندن متن به‌اصطلاح شیرجه نزنید. چند دقیقه وقت صرف کنید تا خود را آماده کنید که بتوانید بیشترین استفاده را از خوانش خود ببرید:

    جلد، عنوان، مقدمه و سایر اطلاعات کلی متن را بررسی کنید تا تصوری کلی از محتوا و رویکرد آن به دست بیاورید.
    جاهای مختلف متن را نگاه کنید تا بتوانید آهنگ صدای نویسنده را احساس کنید.
    همه امکانات الحاقی متن را که ممکن است به شما کمک کنند به مطلب علاقه‌مند شوید مورد توجه قرار دهید.
    فهرست مطالب را بخوانید و ببینید اطلاعات چگونه سازماندهی شده‌اند و در آغاز به بخش‌ها و فصل‌هایی توجه کنید که به احتمال زیاد خواندن آنها برای شما از همه مفید‌‌‌تر و مهم‌‌‌تر خواهد بود.

با طی کردن این مراحل، شما مطمئن خواهید شد که چیزی که می‌خوانید ارزش خواندن دارد و آماده می‌شوید به کاراترین شیوه ممکن با آن متن مواجه شوید و از آن استفاده ببرید. همچنین این کار به شما کمک می‌کند دریابید لازم است چقدر برای خواندن این متن توجه و زمان صرف کنید.

    اطلاعات کلیدی را شناسایی کنید

اگر به این نتیجه رسیدید که لازم نیست یک متن را با دقت بسیار بخوانید، سریع‌ترین راه‌هایی را پیدا کنید که از طریق آنها بتوانید نکات اصلی را استخراج کنید. از عناوین فصل‌ها، چکیده‌ها و جمع‌بندی‌های متون استفاده کنید، به دنبال تصاویر و نگاره‌ها بگردید و بر امکاناتی که برای خوانش بهتر در متن در نظر گرفته شده‌اند تمرکز کنید، مانند مثال‌ها، شیوه پاراگراف‌بندی، تأکید بر نکات مهم و پرسش‌های متداول.

لازم است بدانید برای یافتن اطلاعات کلیدی متن، کجا را باید نگاه کنید. این کار به شما بسیار کمک خواهد کرد. پس ساختار‌های خاص نوشتن را مورد بررسی قرار دهید تا بتوانید خواندن خود را بهبود ببخشید.

مثلاً یک مقاله خبری اغلب در چند سطر اول، یک واقعه را به‌طور خلاصه تعریف می‌کند و سپس لایه‌های جزئی دیگری به آن می‌افزاید که ممکن است خواننده تصمیم بگیرد آن را ادامه بدهد یا خیر.

در یک مقاله علمی، مهم‌‌‌ترین اطلاعات اغلب در مقدمه و در جمع‌بندی مطلب آورده می‌شوند و در بین این دو، نویسنده به استدلال‌هایی برای پشتیبانی از ایده خود می‌پردازد. اگر آغاز و پایان چنین مطلبی را بخوانید، می‌توانید تصمیم بگیرید که محتوایی که بین این دو بخش قرار دارد چقدر برای شما مهم است و چقدر دوست دارید آن را پی بگیرید.

در یک مقاله تحلیلی، اغلب مهم‌ترین بخش اطلاعات در بدنه اصلی مقاله آورده می‌شوند. پس احتمالاً بهتر است که از آن بخش شروع به خواندن کنید.

مهارت تندخوانی را بیاموزید که به شما کمک می‌کند وقتی زمان‌تان محدود است و لازم نیست به نکات دقیق متن چندان توجه کنید، بتوانید از مطلبی که می‌خوانید استفاده لازم را ببرید.

نکته

وقتی در حال خواندن متون دیجیتال هستید، می‌‌توانید از ابزارهای جستجو در مرورگر خود یا از ابزارهای ویرایش متن برای یافتن نکات و عبارات کلیدی استفاده کنید. همچنین اپلیکیشن‌های زیادی وجود دارد که باعث می‌شود سرعت خواندن شما افزایش یابد.

مثلا Spreeder به شما کمک می‌کند اندازه صفحه خود را به اندازه دلخواه درآورید، در درون متن چیزهایی اضافه کنید و سرعت نمایش متن را تنظیم کنید.

اپلیکیشن Spritzlet در هر زمان یک کلمه از صفحه وب را به ما نشان می‌دهد و ادعای پشت آن این است که می‌توان سرعت خواندن کلمات را به هزار کلمه در دقیقه افزایش داد.

نرم‌افزار BeeLine Reader از رنگ‌های مختلف برای انتقال چشم شما از یک سطر به سطر دیگر استفاده می‌کند تا بتوانید خواندن را ساده‌‌‌تر و سریع‌تر انجام دهید.

    درک خود از متن را افزایش دهید

وقتی لازم است از متن اطلاعاتی بیشتر از درک اولیه به دست بیاورید، همچنان می‌توانید از مقدمه‌ها و چکیده‌های متن استفاده کنید، اما لازم است این بار آنها را دقیق‌‌‌تر مورد بررسی قرار دهید. همچنین می‌توانید برخی فصول را به‌صورت سریع روخوانی کنید، اما باید برای درک عبارات و مفاهیم کلیدی وقت کافی اختصاص دهید و مراقب باشید که از نکات مهم عجولانه عبور نکنید.

به نمودار‌ها، جدول‌ها و طراحی‌ها توجه کنید. آنها اغلب برای این منظور تهیه می‌شوند که نکات پیچیده درون متن را بهتر توضیح دهند. یادداشت‌های کوچکی برای خود بردارید یا زیر عبارات و کلمات مهم خط بکشید. به این ترتیب می‌توانید مطمئن شوید که دقت مورد نیاز را در خواندن متن به کار برده‌اید.
نکته

بسیاری از مقاله‌های آنلاین و محتواهای الکترونیکی در آغاز برای این تهیه نشده‌اند که به‌صورت آنلاین خوانده شوند. اگر احساس می‌کنید خواندن متن به‌صورت آنلاین دشوار است، آن را پرینت بگیرید. تحقیقی که بر روی خوانش آنلاین مقالات انجام شده است، نشان می‌دهد متون طولانی‌‌‌تر اگر به‌صورت چاپی باشند بهتر درک می‌شوند تا هنگامی که آنلاین خوانده می‌شوند.

    متن را یادآوری و مرور کنید

وقتی خوانش عمیق مورد نیاز است، مانند زمانی که می‌خواهید چیزی را آموزش بدهید یا برای یک امتحان آن را به خاطر بسپارید، تکنیک اس.کیو.تری.آر (SQ3R) ابزاری قدرتمند خواهد بود.

رویکرد مرحله به مرحله این تکنیک، دربردارنده بررسی متن با استفاده از پرسش‌های کلیدی برای راهنمایی شما و سپس خواندن کل متن، یادآوری، بررسی و مرور آن است. این ابزار به شما کمک می‌کند مطمئن شوید چیزی را که می‌خوانید واقعاً فهمیده‌اید یا خیر و شانس شما را برای به خاطر سپردن آن مطلب افزایش می‌دهد.

همچنین می‌توانید هنگام خواندن، یادداشت‌برداری مفصل‌‌‌تر و دقیق‌تری انجام دهید. خط کشیدن زیر جملات و هایلایت کردن عبارات مهم در حین خواندن و ضبط اطلاعات کلیدی باعث می‌شود مهارت خواندن فعال در شما تقویت شود.

دیگر آنکه می‌توانید از ابزار نقشه‌های ذهنی برای افزایش درک خود از متن و تقویت قوه یادآوری خود استفاده کنید. سعی کنید برداشت خود را از مطلب به زبان خود نیز بیان کرده و آن را یادداشت کنید.

صحبت کردن با دیگران درباره متنی که خوانده‌اید نیز باعث می‌شود خواندن شما مفید‌‌‌تر بشود. پس پرسش‌ها، نظرات و ایده‌های خود را در مورد چیزی که می‌خوانید با دیگران به اشتراک بگذارید.

    نکته

    اگر می‌خواهید حجم زیادی مطلب دشوار و فنی را بخوانید، سعی کنید از یک واژه‌نامه استفاده کنید، یا بهتر از آن، خودتان یک واژه‌نامه گرد آورید. هنگام خواندن آن را در دسترس داشته باشید و با افزایش دانش خود از دستگاه واژگان آن موضوع خاص، واژه‌نامه خود را غنی‌‌‌تر کنید.

    فضای خواندن خود را کنترل کنید

برای اینکه شانس شما برای استفاده حداکثری از متنی که می‌خوانید و برای خوانش ‌‌‌مؤثرتر آن افزایش یابد، همیشه در این مورد بیندیشید که کجا و چه زمانی باید مطالعه کنید.

مثلاً پیش از خواب و در رختخواب، خواندن متون به منظور سرگرمی می‌تواند روش خوبی برای رسیدن به آرامش باشد. اما زمان مناسبی برای یک پژوهش سنگین و خوانش عمیق متن نیست. خواندن متون دشوار و پیچیده را زمانی انجام دهید که ذهن شما در آماده‌‌‌ترین حالت خود است.

فضایی که در آن مطالعه می‌کنید باید ساکت و راحت باشد، اما نه بیش از حد راحت. جایی ساکت و به دور از حواس‌پرتی پیدا کنید که در آن محل نشستن، دما و نور، همه به تمرکز شما کمک کنند.
نکات کلیدی

 مجتمع فنی تهران :مهارت‌های خوانش انعطاف‌پذیر برای بهره بردن از طیف وسیعی از مطالب در قالب‌های مختلف، امری ضروری است. اما لازم است رفتار خوانشی خود را برای خواندن متون چاپی یا دیجیتال بسته به نوع متن تطبیق دهید و از تکنولوژی برای این منظور کمک بگیرید.

استراتژی‌های خواندن باید بسته به نوع متنی که می‌خوانید و چیزی که می‌خواهید از آن متن به دست بیاورید انتخاب شوند و مورد استفاده قرار بگیرند.

    بدانید چه می‌خوانید و چرا
    نکات کلیدی را پیدا کنید
    درک خود را از متن بالا ببرید
    متن را یادآوری و مرور کنید
    فضای خواندن خود را کنترل کنید

برگرفته از MindTools