وب ۳.۰ و آموزش

چگونه وب ۳.۰ بر آینده آموزش تأثیر می‌گذارد؟

چکیده

مفهوم فناوری‌های وب ۳.۰ و وب ۲.۰ و کاربردهای آنها در مراکز آموزشی، موضوعی است که در سال‌های اخیر در حوزه آموزش از اهمیت روزافزونی برخوردار شده است. وب ۳.۰ که گاه به آن «وب معنایی» یا «وب سه‌بعدی» می‌گویند به معنای استفاده از فناوری‌های جدید برای معنا بخشیدن به محتواها از جمله محتواهای آموزشی و توسعه روش‌های تعامل با محیط است. در وب معنایی محتواها شما را می‌یابند نه برعکس. به جای اینکه شما اطلاعات را بر اساس کلیدواژه‌ها پیدا کنید، فعالیت‌ها و علایق شما تعیین می‌کنند که کدام اطلاعات برای شما نمایش داده شوند و در چه قالبی. همچنین در وب معنایی مجرای دلخواه شما برای دریافت اطلاعات بر اساس فعالیت‌ها و علایق شما مشخص می‌شود.

وب ۳.۰ مبتنی بر وب‌های قبلی است

وب ۱.۰ را می‌توان وب صرفاً «خواندنی» نامید که در آن اطلاعات در یک وب‌سایت منتشر می‌شدند و کاربران صرفاً می‌توانستند آنها را بخوانند یا در میان آنها جستجو کنند اما فرصتی برای به اشتراک گذاشتن آنها یا تعامل وجود نداشت.(آموزش web design pack)

وب ۲.۰ که می‌توان آن را وب «خواندنی و نوشتنی» دانست، ابزارهای شبکه‌های اجتماعی مانند بلاگ‌ها و ویکی‌ها را ارائه کرد. این وب بر توانایی خود برای گرد هم آوردن افراد، به اشتراک گذاشتن دانش و تسهیل ارتباطات متمرکز بود. این وب همچنین یادگیری مشارکتی و کار تیمی را تسهیل می‌کرد.

مشکل وب ۱.۰ و وب ۲.۰ این بود که اطلاعات در آنها آشفته و بدون ساختار بودند و توانایی بازیابی اطلاعات مرتبط و دقیق در این وب‌ها اندک بود. وب ۳.۰ وعده داده است که این مشکل را حل کند.

 اولین هدف، توسعه یک وب معنایی است. فعلاً رایانه‌ها در زمینه‌سازی خوب عمل نمی‌کنند، اما دلیلی وجود ندارد که بگوییم نمی‌توانند این کار را انجام دهند. با وب معنایی به جای اینکه یک کلمه یا یک برچسب کلیدی را جستجو کنیم، می‌توانیم درون یک رایانه را طوری جستجو کنیم که گویی داریم با یک انسان دیگر گفتگو می‌کنیم و از او چیزی می‌خواهیم، البته انسانی که ظرفیت محاسباتی آن برابر با همه رایانه‌های شبکه‌شده در جهان است.

مرحله دوم این است که کاری کنیم محاسبات هوشمند معنایی با دنیای فیزیکی وارد تعامل شوند. این را می‌توان در برخی فناوری‌های امروزی مشاهده کرد. گوگل به شما امکان می‌دهد تا دنیای فیزیکی را اسکن کنید و یک آنالیز بصری و یک مقایسه فوری با همه داده‌های درون وب انجام دهید. صحبت در مورد آینده‌ای است که در آن همه چیز وجود دارد، از عینک‌هایی که امکان اتصال دیجیتال را فراهم می‌کنند تا لباس‌های هوشمندی که ضربان قلب و فشار خون بیمار را بررسی و ثبت می‌کنند.

وب ۳.۰ چه ویژگی‌هایی دارد؟

در ادامه به طور مختصر برخی از پیشرفت‌های کلیدی را می‌آوریم که نحوه یافتن اطلاعات را در وب ۳.۰ متحول می‌کنند.

هوش مصنوعی

هوش مصنوعی فناوری برنامه‌های خودآموزی است که می‌توانند خودشان یاد بگیرند و تکامل پیدا کنند. مثلاً هوش مصنوعی می‌تواند عادات کاربران را ردیابی کند و نتایج جستجو را متناسب با علایق و اولویت‌های آنها ارائه دهد.

شخصی‌سازی

کاربران می‌توانند ترجیحات و علایق خود را وارد کنند و رایانه‌ها اطلاعات را براساس این معیارها سفارشی می‌کنند و ارائه می‌دهند. در وب ۳.۰ پروفایل کاربران مانند یک آواتار مجازی عمل می‌کند که نماینده شخصیت و نشان‌هنده علایق آنها در فضای مجازی است.

اینترنت اشیا

اینترنت اشیا امکان اتصال دستگاه‌هایی را که روزمره با آنها سروکار داریم به اینترنت فراهم می‌کند، مانند دستگاه‌های مجهز به حسگر و دستگاه‌هایی که در یک شبکه قرار می‌گیرند، مانند تجهیزات اداری، چاپگرها و وسایل نقلیه. این امر بدان معناست که کاربران می‌توانند از طریق اینترنت به این ابزارها و دستگاه‌ها متصل شوند و اطلاعات و عملکرد آنها را از هر کجا مدیریت کنند.

مجازی‌سازی

کابران در وب ۳.۰ می‌توانند به کمک فضای مجازی و واقعیت افزوده با محیط خود تعامل کنند. در وب ۳.۰ نتیجه جستجوها صرفاً براساس ورودی‌های متنی نیست و می‌توانید براساس ورودی‌های اشیای سه‌بعدی یا تصویر نیز جستجو کنید. همچنین می‌توانید با رابط‌هایی مانند عینک‌های هوشمند و صداهایی که در آنها لایه‌های دیجیتالی و فیزیکی ادغام شده‌اند، با دنیای فیزیکی پیرامون خود تعامل کنید.

پردازش غیرمتمرکز

قدرت محاسباتی رایانه‌ها در وب ۳.۰ محدود به چند سرور مرکزی و محتواهای آنها نیست. قدرت محاسباتی وب ۳.۰ بین چندین سرور به اشتراک گذاشته می‌شود. مثال این امر فناوری‌ بلاک‌چین است که در آن اطلاعات بین دستگاه‌های بسیار توزیع شده‌اند. معنای این امر آن است که می‌توان امنیت اطلاعات را بسیار بالا برد تا استفاده از اطلاعات دیگر به یک ارائه‌دهنده قدرتمند وابسته نباشد.

تأثیر وب ۳.۰ بر فناوری‌های آموزشی

پیش از دوران وب ۳.۰ لازم بود مسئولان مدارس و مؤسسات آموزشی با یک شرکت فناوری واحد توافق می‌کردند تا میزبانی اپلیکیشن‌های آموزشی آنها را روی سروری انجام دهد که کنترل مجازی آن دست طرف سومی بود که به آن مدرسه یا مؤسسه خدمات می‌داد. به این ترتیب همه دارایی‌های آموزشی یک مدرسه یا مؤسسه به یک نقطه تماس وابسته بودند. هرچند از نظر قانونی آن دارایی‌ها و اطلاعات به آن مؤسسه آموزشی متعلق بودند، اما قابلیت به اشتراک گذاشتن آنها همیشه محدود به ویژگی‌های برنامه میزبانی‌شده بود.

همچنین از آنجایی که دستگاه‌هایی که مورد استفاده مربیان و فراگیران بودند به معنای واقعی «متنی» نبودند، خروجی آنها تعمیم‌یافته و کلی بود و مختص هر یک از کاربران نبود. این مسائل باعث بروز چالش‌هایی می‌شد، مانند عدم توانایی سیستم برای توسعه رو‌ش‌های مختص هر یک از کاربران. همچنین در این وضعیت، ارائه و بررسی داده‌ها خودکار انجام نمی‌شود و مربیان مجبور هستند نقش ادمین را نیز برعهده بگیرند.

با ظهور وب ۳.۰ این وضعیت تغییر خواهد کرد. وب ۳.۰ در حوزه آموزش ترکیب فناوری و سخت‌افزار است و ابزارهایی که مربیان و فراگیران به کار خواهند گرفت، هوشمندتر هستند، از هوش مصنوعی بهره می‌برند و برای اشتراک اطلاعات از ساختار معنایی استفاده می‌کنند. هر دستگاه از گوشی موبایل گرفته تا تبلت‌ها، فناوری‌های کلاس درس، کارت‌های هویت، بلیط اتوبوس و کارت‌خوان‌ها همه به این فناوری‌ها دسترسی دارند و اتصالات اطلاعاتی محسوب می‌شوند که در امر مشارکت و همکاری نقش خود را ایفا می‌کنند.

اطلاعات مؤسسه آموزشی را هم افراد و هم ماشین‌ها می‌توانند تولید کنند. این امر باعث می‌شود محیط‌های آموزشی داده‌های خود را غیرمتمرکز کنند. همچنین مدیریت کنند که تولید اطلاعات توسط ماشین‌های خاص مؤسسه انجام شود. با ظهور اینترنت نسب پنجم،‌ دسترسی به داده‌ها و ساختن توکن‌های خاص هر کاربر ممکن خواهد شد. در این حالت هر نقطه به دریایی از میزبان‌های بلاک‌چین متصل خواهد بود و این امر نه تنها دارایی ایجاد می‌کند، جستجوهای کاربران را نیز سفارشی‌تر می‌کند.

امکانات وب ۳.۰ در فرایند آموزش      

وب ۳.۰ امکان می‌کند ساده‌تر و سریع‌تر به اطلاعات دسترسی پیدا کنیم و این امر در حوزه آموزش چند فایده دارد:

·  کاهش هزینه - زیرا دستگاه‌ها به اینترنت متصل هستند و به داده‌ها دسترسی دارند.

· تغییر روش تدریس – مربیان می‌توانند تکالیف جذاب‌تر و پیچیده‌تری طراحی کنند که از منابع گوناگون در آنها استفاده شده است. فراگیران نیز می‌توانند با استقلال بیشتری عمل کنند تا مربیان وقت بیشتری برای آموزش به تک‌تک فراگیران یا گروه‌های کوچک آنها بگذارند. این امکانات باعث تغییری اساسی می‌شود و فراگیران به جای اینکه مصرف‌کننده محض محتواهایی باشند که معلمان تولید می‌کنند، خودشان به تولیدکننده محتوا تبدیل می‌شوند.

· فرایند آموختن – فراگیران وقت کمتری برای جمع‌آوری و ترکیب کردن دانش خود صرف می‌کنند و می‌توانند هر جا و هر زمانی فقط با یک اتصال اینترنت، به آموختن بپردازند.

· ساختن بنیاد علمی – موتورهای جستجو گزارش‌هایی از منابع بسیار متعدد جمع‌آوری می‌کنند و همچنین این گزارش‌ها را مقایسه کرده و ایده‌های مختلف و متضاد در مورد یک موضوع و منابع مرتبط را به کاربران نشان می‌دهند.

· جستجوی هوشمند – قابلیت جستجوی سفارشی در وب ۳.۰ باعث می‌شود اطلاعاتی که به دست کاربران می‌رسد مخصوص آنها باشند و در زمان و انرژی کاربران صرفه‌جویی شود. موتورهای جستجو درس‌گفتارها، منابع، ویدیوها و مقالات مرتبط را نیز به کاربران نشان می‌دهند.

· شبکه یادگیری شخصی – در فرایند یادگیری شخصی، اطلاعات مربوط به نوع خاص یادگیری به‌طور هدفمند جستجو می‌شوند و صرفاً اطلاعات مرتبط نمایش داده خواهند شد. همچنین سرویس‌های خدمات مکان‌محور، اطلاعات و محتواهای مناسب برای یک جغرافیای خاص را ارائه می‌دهند.

·مدیریت شخصی فرایند آموختن – وب معنایی دروس و مقاطع تحصیلی را توصیف می‌کند و به کمک آن می‌توان واحدهای درسی مرتبط را شناسایی کرد. به این ترتیب فراگیران به‌راحتی می‌توانند مرکز آموزشی را که محتوای مورد نیاز آنها را ارائه می‌دهد شناسایی کنند. آموزش الکترونیکی و آموزش به‌موقع به کمک وب ۳.۰ فراگیر می‌شود. افراد می‌توانند با دیگران در هر کجا همکاری و تعامل کنند و محتواهای آموزشی قابل استفاده مجدد خواهند بود.

جمع‌بندی

وب ۳.۰ به کاربران امکان می‌دهد اطلاعات مورد نظر خود را ساده‌تر بیابند و ارتباطی معنادارتر و کارآمدتر با آن برقرار کنند. وب ۳.۰ همچنین باعث ارتقای مهارت فراگیران برای تحقیق در مورد آموزش مورد نیاز خود و درک اطلاعاتی که آموخته‌اند می‌شود. زمان نشان خواهد که ظهور وب ۳.۰ اجتناب‌ناپذیر است و شناخت تأثیرات آن بر فرایند آموزش نیاز به تجزیه و تحلیل عمیق و مشارکت سازمان‌های بزرگ و دولت‌ها دارد.

اما آنچه مسلم است، این است که آینده آموزش و یادگیری با ظهور وب ۳.۰ به نحو اساسی متحول خواهد شد و دست‌ اندر کاران آموزش باید خود را برای این تغییر اساسی آماده کنند. نظر شما در مورد تأثیر وب ۳.۰ بر فرایند آموزش چیست؟ آیا فکر می‌کنید امکانات وب ۳.۰ در بهبود فرایند آموزش مؤثر خواهند بود؟ نظر خود را برای ما بنویسید.

منبع: Deepesh Divakaran

مترجم: بهناز دهکردی

به خانواده بزرگی بپیوندید که هرساله با طی کردن دوره‌های مجتمع فنی تهران، مسیر کسب درآمد و تحول‌آفرینی را برای خود هموار کرده‌اند. مجتمع فنی تهران دریچه ورود آسان به بازار کار است. با شرکت در دوره‌های کوتاه‌مدت مجتمع فنی تهران و دریافت مدارک معتبر و بین‌المللی می‌توانید با اعتماد به نفس وارد بازار کار شوید و به‌سرعت به درآمد مطمئن برسید.