مهارت‌های زندگی با پیشرفت فرزندان شما رابطه مستقیم دارند و در موفقیت آنها در آینده اثرگذار هستند. مهم‌ترین مهارت‌های زندگی را که باید به فرزندان خود بیاموزید بشناسید و ببینید چگونه باید آموختن این مهارت‌ها را در برنامه روزانه خود و فرزندتان بگنجانید.

مهم‌ترین مهارت‌های زندگی برای کودکان کدام‌اند؟

·      تمرکز و کنترل خود

·      داشتن زاویه دید

·      تعامل با دیگران

·      کشف ارتباط‌ها

·      تفکر انتقادی

·      مقابله با چالش‌ها

·      یادگیری مشتاقانه و فعالانه

مهارت‌های زندگی چه مهارت‌هایی هستند؟

معلمان گاه این مهارت‌ها را مهارت‌های «یادگیری روش یادگیری» می‌نامند که می‌توان آنها را به کمک برخی فعالیت‌های خاص روزانه پرورش داد. در ادامه هفت مهارت اساسی زندگی را بررسی می‌کنیم و چند روش ساده برای پرورش آنها ارائه می‌دهیم.

تقویت مهارت‌های زندگی

این فعالیت‌های مربوط به تقویت مهارت‌های زندگی را در برنامه روزانه کودک خود بگنجانید.

·      تمرکز و کنترل خود

کودکان از راه برنامه‌ریزی، عادت‌ کردن و پیروی از روال‌های تعیین‌شده برای انجام کارها رشد می‌کنند و این برنامه‌ها نه تنها باعث می‌شوند کودکان احساس امنیت کنند، به آنها کمک می‌کنند کنترل خود را به دست بگیرند و بتوانند بهتر تمرکز کنند. با کودک خود درباره انتظاراتی که هر روز از او دارید صحبت کنید. خانه را به‌گونه‌ای مرتب کنید که کودک بداند کفش‌ها، کاپشن و وسایل شخصی‌اش را کجا باید بگذارد.

ما در دنیای شلوغی زندگی می‌کنیم که پر است از عواملی که باعث حواس‌پرتی می‌شوند و در نتیجه فعالیت‌هایی که در آرامش انجام می‌شوند، مانند کتاب خواندن، فعالیت‌های تقویت قوای حسی کودکان (مانند نقاشی و خمیربازی) یا کامل کردن یک پازل به کمک دیگران، باعث می‌شوند که کودک شما آرام بگیرد و بهتر تمرکز کند.

·      داشتن زاویه دید

توانایی فکر کردن درباره دیدگاه و زاویه دید دیگران به‌طور طبیعی در اکثر کودکان به وجود نمی‌آید اما می‌توان آن را تقویت کرد. در مورد احساسات و انگیزه‌های شخصیت‌ در کتاب‌هایی که برای کودک‌تان می‌خوانید با او صحبت کنید. مثلاً بگویید: «نمی‌دونم چرا گربه و خوک به مرغ قرمز کوچولو کمک نکردن.»

در مورد احساسات دیگران با کودک خود صحبت کنید. مثلاً بگویید: «الکس واقعاً ناراحت شد که نوبت بهش نرسید. به نظرت چطور می‌تونیم حالش رو بهتر کنیم.»

·      تعامل با دیگران

کودکان برای دستیابی به مهارت‌های سودمند عاطفی-اجتماعی، از جمله توانایی درک دیگران و صحبت با آنها نیاز دارند که هر روز به‌طور فعالانه با دیگران وارد تعامل شوند. اگرچه در کودکان مختلف سرعت رشد این مهارت‌ یکسان نیست، همه آنها باید یاد بگیرند که چگونه نشانه‌های اجتماعی را تشخیص دهند و با دقت به سخن دیگران گوش کنند.

آنها باید بدانند که چرا با افراد مختلف ارتباط برقرار می‌کنند و مؤثرترین راه برای هر ارتباط کدام است. صحبت کردن با یک بزرگسال که از خود علاقه نشان می‌دهد می‌تواند در ایجاد این مهارت کمک کند. هر روز زمانی مخصوص را برای گوش دادن به صحبت‌های فرزند خود و پاسخ دادن به پرسش‌های او در نظر بگیرید.

·      کشف ارتباط‌ها

گالینسکی (Galinsky) می‌گوید یادگیری واقعی زمانی اتفاق می‌افتد که ما نتوانیم ارتباط‌ها و الگوهای بین چیزهای به‌ظاهر متفاوت را ببینیم. هرچه این ارتباط‌ها را بهتر درک کنیم، جهان برای ما معنا و مفهوم بیشتری خواهد داشت. کودکان خردسال وقتی وسایل خود مانند اسباب‌بازی‌ها و جوراب‌ها را مرتب می‌کنند، کم‌کم متوجه ارتباط‌ها و الگوها می‌شوند.

کارهای ساده، مانند انتخاب لباس مناسب برای هوای بیرون، به آنها کمک می‌کند بتوانند ارتباط‌ها را کشف کنند. برای کودک خود در مورد ارتباط‌های پیچیده‌تر در زندگی یا در داستانی که می‌خوانید صحبت کنید، مثلاً بگویید: «این کتاب منو یاد زمانی می‌اندازه که در ساحل صدف جمع می‌کردیم.»

·      تفکر انتقادی

ما در دنیایی پیچیده زندگی می‌کنیم که در آن حتی بزرگسالان نیز باید هر روز اطلاعات زیادی را تجزیه و تحلیل کنند و در مورد مسائل بی‌شمار تصمیم‌ بگیرند. یکی از بهترین روش‌ها برای توسعه تفکر انتقادی بازی‌های قوی با پایان باز هستند. لازم است کودک شما هر روز زمان کافی برای بازی کردن با دوستانش یا خودش به‌تنهایی داشته باشد. این بازی‌ها می‌توانند بازی‌های نقش‌آفرینی (مثل تظاهر به اینکه آتش‌نشان یا ابرقهرمان است)، خانه‌سازی، بازی‌های رومیزی یا بازی‌های بدنی بیرون از خانه باشند، مانند گرگم به هوا یا قایم موشک.

کودکان از طریق بازی فرضیه‌ می‌سازند؛ ریسک می‌کنند؛ ایده‌های خود را امتحان می‌کنند؛ اشتباه می‌کنند و راه حل می‌یابند که همه اینها عناصر ضروری در ایجاد و تقویت مهارت تفکر انتقادی هستند.

·      مقابله با چالش‌ها

یکی از مهم‌ترین خصوصیاتی که می‌توانیم در زندگی خود تقویت کنیم، قدرت تحمل بالاست، یعنی اینکه بتوانیم با چالش‌ها مقابله کرده و پس از شکست، دوباره تلاش کنیم. وقتی برای کودکان محیطی ساختارمند ایجاد کنیم، آنها مقابله با چالش‌ها را یاد خواهند گرفت. البته محیط نباید بیش از حد ساختارمند باشد که آنها را محدود کند، بلکه صرفاً تاحدی که در آن احساس امنیت کنند.

فرزند خود را تشویق کنید که چیزهای جدید را امتحان کند و ریسک‌های معقول را بپذیرد، مانند بالا رفتن از درخت یا دوچرخه‌سواری. وقتی حس کردید که آماده است، به او چالش‌ جدیدی بسپارید، مثلاً بگویید: «به نظرم وقتش رسیده که بند کفش‌هات رو خودت ببندی. امتحان کن ببین می‌تونی.» بیشتر از موفقیت او، بر تلاشش تمرکز کنید، مثلاً بگویید‌: «اینکه یاد بگیری بند کفش‌هات رو خودت ببندی واقعاً سخته، اما تو خوب تلاش کردی. آفرین!»

·      یادگیری مشتاقانه و فعالانه

کودکی که عاشق یادگیری است در بزرگسالی به کسی تبدیل می‌شود که هرگز در زندگی بی‌حوصله نمی‌شود. برای تشویق کودکان و ایجاد عشق به یادگیری در آنها، ساعات تماشای تلویزیون را محدود کنید و از آنها بخواهید بیشتر مطالعه کنند، بازی کنند و به اکتشاف دست بزنند.

خودتان در کنجکاوی و اشتیاق نسبت به یادگیری الگوی فرزندتان باشید و با هم به کتابخانه بروید، ابزارهای کاردستی تهیه کنید، ابزار و فرصت بازی را فراهم کنید و از اندکی به‌هم‌ریختگی خانه فراری نباشید.

با توجه به این نکات ساده می‌توانید به کودک خود کمک کنید مهارت‌های اساسی زندگی را در خود تقویت کند. کودکان شما بیشتر از آنچه فکر می‌کنید قابل پیش‌بینی هستند و هر مرحله از رشد کودک و هر شکست او، راهی است برای توسعه مهارت‌های او.

مجتمع فنی تهران با توسعه روز افزون دوره های آموزشی برای کودکان و نوجوانان به روزی می اندیشد که تمامی فرزندان ایران عزیزمان از آموزش های آن بهره مند شده و در آینده به عنوان متخصصانی حرفه ای در جامعه حضور پیدا کنند.

نویسنده: تیم آموزشی افق‌های روشن

مترجم: بهناز دهکردی

منبع:  brighthorizons