آیا آموزش آنلاین می‌تواند جایگزین مدرسه شود؟

واضح است که برگزاری کلاس‌های آنلاین باعث حذف بسیاری از تعاملات اجتماعی و غیررسمی دانش‌آموزان می‌شود که در مدرسه اتفاق می‌افتند. اما باید پرسید دوره‌های آنلاین از نظر پیشرفت درسی دانش‌آموزان چه عملکردی دارند؟

طی سال‌های اخیر برگزاری دوره‌های مجازی برای کودکان در سنین مهد کودک و دانش‌آموزان ۶ تا ۱۲سال به‌سرعت رشد کرده است. به عنوان مثال در فلوریدا، دولت کلیه ‌دانش‌آموزان دبیرستان را ملزم به گذراندن حداقل یک دوره آنلاین می‌کند.

یادگیری آنلاین انواع مختلفی دارند.‌ تصور اغلب مردم از دوره‌های آنلاین، جلساتی است که در آن هزاران دانشجو یک ویدیو را به‌صورت آنلاین تماشا می‌کنند و بر اساس درسی که در ویدیو ارائه می‌شود، از آنها امتحان گرفته می‌شود. با این حال، بیشتر دوره‌های آنلاین به‌ویژه آنهایی که برای دانشجویان هستند، بسیار شبیه به دوره‌های حضوری هستند.

در این دوره‌ها معلمان در بحث‌های مجازی ‌دانش‌آموزان با یکدیگر به آنها کمک می‌کند، تکالیف را تعیین می‌کند و پیگیر انجام تکالیف می‌شود. گاه این دوره‌ها هم‌زمان هستند (یعنی معلمان و ‌دانش‌آموزان همزمان به‌صورت مجازی ملاقات می‌کنند) و گاه غیرهم‌زمان. در هر دو حالت، معلم باید فرصت‌هایی برای ‌دانش‌آموزان فراهم کند تا با موضوعی متفکرانه درگیر شوند و در بیشتر موارد، ‌دانش‌آموزان مجبور به تعامل واقعی با یکدیگر می‌شوند.

دوره‌های آنلاین فرصت‌های زیادی برای فراگیران فراهم می‌کنند. ‌دانش‌آموزانی که نمی‌توانند در کلاس‌های حضوری مدرسه شرکت کنند، می‌توانند از طریق دوره‌های مجازی دروس را یاد بگیرند. برای نمونه، اگر برای ‌دانش‌آموزان در درس جبر مشکلی پیش بیاید، می‌توانند در تابستان با استفاده از کلاس‌های آنلاین در این درس رشد کنند و از دروس شاخه ریاضی عقب نمانند. بنابراین می‌توان گفت قطعاً کلاس‌های آنلاین برای ‌دانش‌آموزان مفید هستند.

با این حال کلاس‌های آنلاین برای اکثر ‌دانش‌آموزان به اندازه کلاس‌های حضوری مؤثر نیستند. چند تحقیق تأثیر دوره‌های آنلاین را بر ‌دانش‌آموزان مقطع ابتدایی و دبیرستان ارزیابی کرده‌اند (آموش زبان انگلیسی)و در آنها از از روش کمی «استاندارد طلا» برای مقایسه ‌دانش‌آموزان دوره‌های آنلاین و حضوری استفاده شده است. جسیکا هپن و همکارانش در مؤسسه تحقیقات آمریکا و مؤسسه تحقیقات مدارس دانشگاه شیکاگو به‌طور تصادفی چند دانشجوی ترم دوم را که در درس جبر یک مردود شده بودند، برای کسب نمره قبولی به شرکت در دوره‌های حضوری و آنلاین تابستانه فرا خواندند. میزان موفقیت این ‌دانش‌آموزان در کلاس‌های آنلاین کمتر از کلاس‌های حضوری بود. همچنین ‌دانش‌آموزانی که از آنها به‌صورت آنلاین امتحان گرفته شد در مقایسه با همکلاسی‌هاشان که به‌صورت حضوری امتحان داده بودند از پیشرفت چندانی برخوردار نبودند. در بیشتر این پژوهش‌ها در مورد دوره‌های آنلاین از داده‌های کلان استفاده شده است.

یکی دیگر از این پژوهش‌ها توسط ژوئن آهن از دانشگاه نیویورک و اندرو مک ایچین انجام شده است و این دو محقق مدارس اوهایو را مورد بررسی قرار دادند. مطالعه دیگری در مورد مدارس دولتی فلوریدا توسط همکاران آنها انجام شد. هر دوی این مطالعات به شواهدی دست یافتند که نشان می‌داد کارآیی دوره‌های آنلاین کمتر از دوره‌های حضوری است.

جای تعجب نیست که دوره‌های حضوری به‌طور قابل توجهی مؤثرتر از دوره‌های آنلاین هستند. زیرا در دوره‌های حضوری تعامل ‌دانش‌آموزان با یکدیگر و با معلم باعث می‌شود مهارت‌های اجتماعی خود را بالا ببرند و از مزایای آنها بهره‌مند شوند. البته برخی دانش‌آموزان می‌توانند این تعاملات را در دوره‌های آنلاین نیز به‌خوبی نشان دهند. اما به‌طور میانگین​، وضعیت آموزشی ‌دانش‌آموزان در دوره‌های آنلاین بدتر است و این به‌ویژه در مورد ‌دانش‌آموزانی که سابقه تحصیلی ضعیف‌تری دارند صدق می‌کند. ‌برای دانش‌آموزانی که در کلاس‌های حضوری با مشکلاتی مواجه هستند، در دوره‌های آنلاین این مشکلات بسیار بیشتر می‌شوند.

اگرچه تحقیقات در مورد مدارس مجازی در آموزش K-12 این تفاوت را به‌خوبی نشان نمی‌داد، مطالعاتی که بر روی دانشجویان دانشگاه انجام شده است، نشان می‌دهد که دانشجویان ضعیف‌تر در دوره‌های آنلاین نسبت به دوره‌های حضوری عملکرد پایین‌تری داشتند. اما این بدان معنا نیست که مشکلات ‌دانش‌آموزانی در دوره‌های آنلاین غیرقابل حل هستند. معلمان دوره‌های آنلاین باید نیاز‌های ‌دانش‌آموزان را بشناسند و برای تعامل بهتر با آنها تلاش کنند.

در آموزش های الکترونیکی ( آنلاین و آفلاین ) به برنامه درسی دقیق و شیوه‌های آموزشی قوی نیاز است.‌ معلمان باید وضعیت درسی همه دانش‌آموزان را بدانند و در یادگیری مطالب جدید به آنها کمک کنند.‌ تفاوت فضای آنلاین این است که ‌دانش‌آموزان ممکن است بیشتر دچار حواس‌پرتی شوند و کمتر تمرکز کنند و این امر باعث کاهش انگیزه آنها می‌شود. معلمان باید هنجارهایی برای تعامل ‌دانش‌آموزان با یکدیگر تعیین کنند، مانند اینکه ‌دانش‌آموزان را ملزم به طرح پرسش و پاسخ‌گویی منظم به همکلاسی‌های خود کنند و این هنجارها با هنجارهای موجود در کلاس‌های حضوری متفاوت هستند.

دوره‌های آنلاین عموماً به اندازه کلاس‌های حضوری مؤثر نیستند، اما مطمئناً بهتر از برگزار نشدن کلاس‌ها هستند. یک پروژه تحقیقاتی مهم که توسط کارل الکساندر و دیگران در دانشگاه جان هاپکینز انجام شد، نشان می‌دهد ‌دانش‌آموزان به‌ویژه آنهایی که با امکانات کم در خانه مشغول به یادگیری هستند، نسبت به زمانی که در مدرسه حضور دارند، کمتر یاد می‌گیرند.‌ در حال حاضر، دوره‌های مجازی به ‌دانش‌آموزان این امکان را می‌دهد که از درس‌ها و تمرین‌ها عقب نمانند و با معلمان تعامل داشته باشند و این تعامل در ده یا بیست سال پیش غیرممکن بود اگر یک بیماری همه‌گیر مدارس را تعطیل می‌کرد.‌ بنابراین گرچه ممکن است نسبت به یادگیری آنلاین تردیدهایی وجود داشته باشد، اما زمان آن فرا رسیده تا که آموزش آنلاین را به رسمیت بشناسیم و برای توسعه و بهبود آن تلاش کنیم.

مجتمع فنی تهران به عنوان اولین و معتبر ترین آموزشگاه فنی و حرفه ای در ایران مفتخر است که دارای بیش از 16 سال سابقه آموزش آنلاین در ایران می باشد.

مترجم: مهرداد نقدی، مدرس زبان مجتمع فنی تهران

منبع: edweek