تاریخچه دستورالعمل دیگ بخار و مخزن تحت فشار تهیه‌شده توسط جامعه مهندسان مکانیک آمریکا (ASME)

دستورالعمل دیگ‌ بخار و مخزن تحت فشار جامعه مهندسان آمریکا (ASME) (B&PVC) در سال ۱۹۱۱ به منظور تأمین امنیت عمومی تهیه شد.

 دستورالعمل دیگ بخار و مخزن تحت فشار ASME (ASME Boiler and Pressure Vessel Code) (B&PVC) که قرار است ماه آینده به‌روزرسانی شود، سند استانداردی است که قوانین مربوط به طراحی، ساخت، بررسی و نظارت بر دیگ‌های بخار و مخازن تحت فشار را تعیین می‌کند.

مأموریت سند B&PVC این است که ضمن حفاظت از جان و دارایی‌های افراد مرتبط، عمر مفید و طولانی قطعات تحت فشار را تضمین کند که براساس این استانداردها طراحی و ساخته شده‌اند. سند B&PVC را داوطلبانی نوشته‌اند که بسته به تخصص و توانایی خود برای مشارکت اثربخش در نگارش، بازنگری، توضیح و اجرای این سند با کمیته‌های مختلف همکاری کرده‌اند.

دستورالعمل دیگ‌ بخار و مخزن تحت فشار جامعه مهندسان آمریکا (ASME) (B&PVC) در سال ۱۹۱۱ به منظور تأمین امنیت عمومی تهیه شد. این نیاز به تأمین ایمنی، اندکی پس از ابداع ماشین بخار در اواخر قرن ۱۸ احساس شد. در قرن ۱۹ هزاران مورد انفجار دیگ بخار در ایالات متحده و اروپا رخ داد که برخی از آنها منجر به مرگ شمار زیادی از افراد شد. پیامد این حوادث ناگوار اغلب متوجه دست‌اندرکاران محلی بود و به جز یکی دو مورد، در سطح ملی و بین‌المللی توجهی به آنها نمی‌شد.

بی‌شک یکی از مهم‌ترین حوادث ناگواری که نیاز به تدوین قوانین مربوط به دیگ‌های بخار را اثبات کرد، انفجار دیگ بخار کارخانه کفش گروور (Grover) در بروکتون ماساچوست در تاریخ دهم مارس ۱۹۰۵ بود. این حادثه به کشته شدن ۵۸ تن و زخمی شدن ۱۱۷ منجر شد و آن کارخانه را با خاک یکسان کرد. این فاجعه لزوم محافظت از جان افراد در برابر چنین حوادثی را نشان داد و توجه‌ها را به تدوین دستورالعملی برای تجهیزات مخازن تحت فشار جلب کرد.

نخستین دستورالعمل دیگ‌ بخار و مخزن تحت فشار (دستورالعمل نسخه ۱۹۱۴) در سال ۱۹۱۵ منتشر شد که کتابچه‌ای ۱۱۴صفحه‌ای در ابعاد ۵ در ۸ اینچ بود. امروزه ۲۸ کتابچه وجود دارد که ۱۲ تا از آنها مربوط به ساخت و نظارت بر اجزای نیروگاه‌های هسته‌ای و دو تا از آنها دستورالعمل‌های اصلاح‌شده (Code Case) هستند. این ۲۸ کتابچه یا حاوی استانداردهای مربوط با ساخت یک قطعه هستند یا حاوی اسناد پشتیبانی مانند اطلاعات مربوط به مواد (بخش دو، بندهای A تا D)، تست مقاومت (بخش پنج) و جوشکاری (بخش نه). دستورالعمل‌های اصلاح‌شده شامل قواعدی هستند برای استفاده از مواد یا روش‌های جایگزین تولید که در قوانین فعلی سند B&PVC نیامده‌اند. نسخه سال ۲۰۰۱ دستورالعمل دیگ بخار و مخزن تحت فشار بیش از ۱۶هزار  صفحه در ابعاد ۸.۵ در ۱۱ اینچ دارد.

سند B&PVC حجیم‌ترین دستورالعمل از نظر تعداد جلد و صفحه است. این سند همچنین از نظر تعداد داوطلبانی که در تهیه آن مشارکت کرده‌اند، بزرگ‌ترین سند موجود در این حوزه است که توسط بخش استاندارد و دستورالعمل جامعه مهندسان مکانیک آمریکا (ASME) تهیه شده است. در هر زمان بیش از ۸۰۰ داوطلب فعال در این زمینه مشغول هستند که بسیاری از آنها در بیش از یک کمیته فعالیت دارند.

این واقعیت که کمیته تهیه این سند توسط انجمن مهندسان مکانیک آمریکا راه‌اندازی و اداره می‌شود، ممکن است این تصور را ایجاد کند که این داوطلبان همه مهندسان مکانیک هستند. اما به دلیل ماهیت این کمیته، لازم است که داوطلبان در زمینه‌های مختلف تخصص داشته باشند. نوشتن چنین دستورالعمل استانداردی نیازمند دانشی گسترده است که در هیچ رشته‌ای به‌تنهای وجود ندارد. در کمیته‌های مختلف علاوه بر مهندسان مکانیک، مهندسان تحصیل‌کرده و باتجربه در رشته‌های گوناگون مانند رشته مواد (مهندسان متالورژی و مهندسان مواد)، رشته شیمی (مهندسان شیمی) و بسیاری رشته‌های دیگر حضور دارند.

در حال حاضر مطابق قانون، همه ایالت‌های کانادا و ۴۹ ایالت در ایالات متحده بخش‌های مختلف دستورالعمل دیگ بخار و مخازن تحت فشار را پذیرفته‌اند. علاوه بر این، سند B&PVC سندی بین‌المللی است و بیش از ۲۵ درصد شرکت‌هایی که مورد تأیید بخش دستورالعمل و استاندارد انجمن مهندسان مکانیک آمریکا هستند و قطعات مخازن تحت فشار را مطابق با بخش‌های مختلف این سند تولید می‌کنند، در خارج از ایالات متحده یا کانادا واقع شده‌اند.

مجتمع فنی تهران :دستوالعمل دیگ بخار و مخزن تحت فشار (B&PVC) در سال ۱۹۱۱ به منظور پاسخ به نیازی تدوین شد که اکنون آن نیاز برآورده شده است. سابقه ایمنی قطعات مخازن تحت فشار که طبق قوانین سند B&PVC تولید شده‌اند عالی است. سوابق تاریخی این سند، گواه مشارکت دلسوزانه ده‌ها هزار داوطلبی است که در طی ۹۰ سال گذشته برای تهیه این دستورالعمل زحمت کشیده‌اند.

نویسنده: دکتر دومنیک کانونیکو، رئیس سابق کمیته دیگ بخار و مخزن تحت فشار ASME

مترجم: بهناز دهکردی

منبع: ASME