جهش بزرگ بعدی در حوزه فناوری

در تمام طول تاریخ اینترنت، کار با آن هرچه بیشتر کاربرپسند شده است، اما علی‌رغم این پیشرفت‌های بزرگ، ما هنوز تجربه‌ای کاملاً یکپارچه از اینترنت یعنی وب ۴.۰ را درک نکرده‌ایم.

چکیده

جهش بزرگ بعدی در استفاده از وب که به آن وب ۴.۰ می‌گویند، شکاف بین رایانه و ذهن را از میان برمی‌دارد. پیش‌بینی جسورانه درباره وب ۴.۰ این است که آن را «وب همزیستی» می‌نامد، یعنی تعاملی مبتنی بر همزیستی بین انسان و ماشین. در آینده هوش مصنوعی به‌اندازه کافی پیشرفت خواهد کرد که بتواند افکار ما را تفسیر کند و براساس آن جستجوی موفق در وب انجام دهد.

چند فناوری پیشرو وجود دارند که در نسخه جدید وب به کار می‌روند و آن را به واقعیت تبدیل می‌کنند. رابط‌های مغزی-رایانه‌ای به‌زودی ما را قادر خواهند کرد به‌نحو یکپارچه ابزارهای پیرامون خود را کنترل کرده یا با آنها تعامل کنیم. همچنین نرم‌افزارهای واقعیت افزوده مانند nReal و فناوری ردیابی چشم با پر کردن دنیای فیزیکی با اطلاعات مجازی، نحوه تعامل ما را با وب متحول خواهند کرد. از همه مهم‌تر وب ۴.۰ کمک می‌کند شاهد ظهور شهرهای هوشمند باشیم، سیستم‌های بزرگ زیرساختی که با قدرت هوش مصنوعی بهینه کار می‌کنند.

آینده فناوری با وب ۴.۰

این‌روزها تبلیغات و بحث‌های زیادی در مورد آینده اینترنت مطرح است. آیا واقعیت مجازی قرار است به یک جریان اصلی تبدیل شود؟ آینده شبکه‌های اجتماعی چگونه خواهد بود؟ اگرچه همه ما از رشد تصاعدی فناوری آگاه هستیم، اما همچنان دشوار است که پیش‌بینی کنیم ده سال آینده کجا خواهیم بود.

البته حدس زدن جزئیات دشوار است اما با نگاه کردن به گذشته، می‌توانیم تصویری نسبتاً روشن از آینده وب ۴.۰ داشته باشیم. از وب نسل اول به وب فعلی که نسل سوم وب است، اینترنت تعاملی‌تر و هوشمندتر شده است.

تمرکز اینترنت به‌ مرور زمان بیشتر به سمت کاربران متمایل شده است. همچنین شاهد رشد داده‌های کلان و هوش مصنوعی هستیم که اقتصاد دیجیتالی امروز را تقویت می‌کنند. نگاهی به گذشته این سیر تکاملی به ما کمک می‌کند آینده را بهتر ببینیم.

این مقاله به تاریخچه مختصر شبکه جهانی وب (World Wide Web) می‌پردازد. در این مقاله به‌طور خلاصه به هر یک از مراحل اینترنت نگاهی می‌اندازیم تا ببینیم چگونه به وضعیت فعلی اینترنت یعنی نسل ۳.۰ رسیده‌ایم و در ادامه نگاهی به آینده خواهیم انداخت و بررسی می‌کنیم که وب ۴.۰ چه خواهد بود.

تاریخچه وب

وب ۱.۰ نقطه آغاز وب بود. این اصطلاحی است که برای توصیف مراحل نخستین اینترنت به کار می‌رود. پروتکل‌هایی مانند TCP/IP که در آژانس پروژه‌های تحقیقاتی پیشرفته دفاعی (DARPA) به دست آمد، به رایانه‌های یک شبکه اجازه داد به هم مرتبط شوند. چیزی نگذشت که این پروژه به «اینترنت» معروف شد.

 این اینترنت بیشتر از صفحات وب به‌هم‌پیوسته ساخته شده بود. برخلاف وبی که امروز وجود دارد، وضعیت طبیعی وب ۱.۰ صرفاً خواندنی بود. تقریباً هیچ تعاملی در این وب امکان‌پذیر نبود و اکثر صفحات وب صفحاتی ثابت بودند.

در آن زمان رویکردی بسیار ساده به طراحی وجود داشت. هر صفحه وب معمولاً مجموعه‌ای از متن و تصویر روی یک پس‌زمینه سفید ساده بود.

نخستین نسخه اینترنت در نوع خود یک انقلاب محسوب می‌شد. این نسخه یک سیستم جدید برای به اشتراک گذاشتن اطلاعات با همه افرادی بود که در سرتاسر جهان به این سیستم دسترسی داشتند.

با این حال، کاربران به جز بررسی حجم انبوهی از اطلاعات که در اختیار آنها بود، کار دیگری در این وب نمی‌توانستند انجام دهند. کم‌کم اینترنت کاربران بیشتری به خود جذب کرد و لازم شد که به مرور تکامل پیدا کند.

وب ۲.۰ آغاز تعامل در شبکه جهانی وب بود. در اواخر دهه ۱۹۹۰ نیاز برای به اشتراک‌گذاری، همکاری و ارتباط از طریق اینترنت به‌نحو چشمگیری افزایش پیدا کرد. این نیاز باعث شد دانشمندان فناوری بسیاری با تلاش‌های خود بتوانند عصر جدیدی را در اینترنت به وجود بیاورند. دارسی دینوچی (Darcy Dinucci) نویسنده و طراح وب، کسی بود که اصطلاح وب ۲.۰ را برای توصیف این عصر جدید ساخت.

وب ۲.۰ نشان‌دهنده تغییر پارادایم از صفحات ثابت و استاتیک وب به برنامه‌های کاربردی وب تعاملی است. یک وب‌سایت وب ۲.۰ کاربران را قادر می‌کرد در وب جامعه تشکیل دهند. به‌زودی وب‌سایت‌های شبکه‌های اجتماعی مختلف، وبلاگ‌ها، ویکی‌ها و پلتفرم‌های اشتراک‌گذاری تصویر راه‌اندازی شدند.

برای اولین بار در تاریخ وب کاربران می‌توانستند به‌جای خواندن محتواهای یک‌ وب‌سایت، با آن محتواها تعامل کنند. این امر باعث ظهور تجارت الکترونیک شد که در آن کاربران نه‌تنها می‌توانستند محصولات را بخرند و بفروشند، می‌توانستند در مورد محصولات نظر نیز بدهند.

در دهه ۲۰۱۰ شاهد ظهور پلتفرم‌هایی بودیم که مخصوص اشتراک‌گذاری و انتشار محتوا بودند. پلتفرم‌هایی مانند یوتیوب، اینستاگرام و فیسکوب به راهی برای کسب درآمد از این اینترنت تعاملی و جدید تبدیل شدند و به‌عنوان بازارهای جدید ایده و حتی ابزارهای بیانی، نقش پررنگی ایفا کردند.

هویت دیجیتالی افراد در این دوره تبدیل به جنبه جدیدی از فردیت آنها شد. اینترنت خیلی زود به لطف ظهور گوشی‌های هوشمند به چیزی قابل حمل تبدیل شد و میلیاردها نفر توانستند به پلتفرم‌های دیجیتالی دسترسی پیدا کنند.

این اتفاقات به‌زودی راه را برای جهش به سمت وب بعدی آماده کرد. وب ۳.۰ در واقع وب هوش مصنوعی و داده‌های کلان است. ما اکنون در این زمانه، یعنی زمانه داده‌های کلان زندگی می‌کنیم.

به‌مرور داده‌ها و اطلاعات بیشتر و بیشتری در اینترنت به اشتراک گذاشته می‌شود و این پلتفرم‌های عظیم اکنون دارای داده‌های ارزشمندی هستند که می‌توانند نوع جدید از اقتصاد را تقویت کنند. مجله WIRED در سال ۲۰۱۴ اعلام کرد که اکنون داده مانند نفت است. در این مجله آمده است:

«در قرن ۲۱ داده‌ها حکم نفت را در قرن ۱۸ دارند: یک دارایی ارزشمند، دست‌نخورده و عظیم. کسانی که ارزش بنیادی داده‌ها را بدانند و بتوانند آنها را استخراج و از آنها استفاده کنند، به سود زیادی دست خواهند یافت.»

فراوانی داده و فراگیر بودن اینترنت، صحنه را برای ظهور وب بعدی آماده کرده است. اما تعریف دقیق وب ۳.۰ محل بحث است. تیم برنرز لی (Tim Berners Lee) مخترع شبکه جهانی وب، وب ۳.۰ را «وب معنایی» توصیف می‌کند که به شما امکان دسترسی به یک «منبع باورنکردنی از داده‌ها» را می‌دهد.

او پیش‌بینی کرده است که وب به‌زودی قادر باشد روابط پیچیده بین ایده‌های دنیای واقعی را درک کند. وب ۳.۰ فراتر از تعاملات انسان با انسان خواهد رفت و تمرکز آن بر تعامل کاربران با هوش مصنوعی خواهند بود.

این جنبه از وب حتی اکنون نیز در زندگی روزمره ما ادغام شده است. توجه کنید هر بار که از دستیار گوگل یا سیری درباره آب‌وهوا یا برنده جام جهانی دوره قبل می‌پرسید، فناوری‌هایی مانند WolframAlpha و Knowledge Graph گوگل رایانه‌ها را قادر می‌کنند زبان ما را تجزیه کنند و آن را به شیوه انسانی تفسیر کنند.

الگوریتم‌ها اکنون اخبار و پیشنهادهایی را که می‌بینیم بر اساس علایق ما تنظیم می‌کنند و ارائه می‌دهند. هرچه داده‌ها بیشتر باشند این الگوریتم‌ها قوی‌تر می‌شوند. این تعریف از وب ۳.۰ در حال تبدیل شدن به بدنه اصلی اینترنت است. اما گام بعدی چیست؟

وب ۴.۰ چیست؟

در تمام طول تاریخ اینترنت، کار با آن هرچه بیشتر کاربرپسند شده است. دیگر دشوار است که بتوان دنیا را بدون امکان تصحیح خودکار متن یا رابط‌های تجربه لمسی یا دستورات صوتی به دستگاه‌های هوشمند تصور کرد. علی‌رغم این پیشرفت‌های بزرگ، ما هنوز تجربه‌ای کاملاً یکپارچه از اینترنت را درک نکرده‌ایم.

با توجه به اینکه ما با سرعت معینی می‌توانیم تایپ کنیم یا حرف بزنیم، ترجمه دیجیتالی افکار ما هنوز به تلاش‌های گسترده و فراوان نیاز دارد. جهش بزرگ بعدی در استفاده از وب که به آن وب ۴.۰ می‌گویند، شکاف بین رایانه و ذهن را از میان برمی‌دارد.

پیش‌بینی جسورانه درباره وب ۴.۰ این است که آن را «وب همزیستی» می‌نامد، یعنی تعاملی مبتنی بر همزیستی بین انسان و ماشین. در آینده هوش مصنوعی به‌اندازه کافی پیشرفت خواهد کرد که بتواند افکار ما را تفسیر کند و براساس آن جستجوی موفق در وب انجام دهد.

شاید دیگر انتقال وب روی یک صفحه دوبعدی کافی نباشد و در عوض، فناوری‌های واقعیت مجازی و واقعیت افزوده به‌عنوان رابط مورد استفاده قرار بگیرند. بخش بزرگی از چشم‌انداز وب ۴.۰ در اختیار گرفتن تجربه کاملاً انسانی در دستگاه‌هاست.

اینترنت به‌تدریج از متن به سوی تصویر و ویدئو می‌رود. اشتباه نیست اگر بگوییم که به‌زودی می‌توانیم تجربیات آنلاینی داشته باشیم که شبیه زندگی هستند و کاربر را با تمام حواس خود در دنیای دیجیتالی جدید غرق می‌کند.

در ادامه بررسی خواهیم کرد چه فناوری‌هایی در وب ۴.۰ به کار می‌روند و چرا به سمت وب ۴.۰ می‌رویم. همچنین خواهید دید که این ابتکار جدید چه چالش‌هایی ممکن است به همراه داشته باشد.

فناوری‌های پشت وب ۴.۰

چند فناوری پیشرو وجود دارند که در نسخه جدید وب به کار می‌روند و آن را به واقعیت تبدیل می‌کنند. این فناوری‌ها عبارت‌اند از:

رابط‌های مغزی-رایانه‌ای (BCI)

تیم‌های تحقیقاتی در حال حاضر در حوزه فناوری‌های عصبی به پیشرفت‌های جدیدی دست یافته‌اند. شرکت نورالینک (Neuralink) که مؤسس آن ایلان ماسک است، توانسته‌ است ایمپلنت‌های مغزی بی‌سیم را با موفقیت روی حیوانات آزمایش کند. به‌زودی این رابط‌های مغزی-رایانه‌ای ما را قادر خواهند کرد به‌نحو یکپارچه ابزارهای پیرامون خود را کنترل کرده یا با آنها تعامل کنیم.

متاورس

غول‌های فناوری در حال برداشتن گام‌های بزرگی در حوزه واقعیت مجازی و واقعیت افزوده هستند. شرکت‌هایی مانند فیسبوک و مایکروسافت در حال سرمایه‌گذاری بر فناوری متاورس هستند و ممکن است روزی این فناوری به هنجار جدید در تعاملات انسانی تبدیل شود.

نرم‌افزارهای واقعیت افزوده مانند nReal و فناوری ردیابی چشم با پر کردن دنیای فیزیکی با اطلاعات مجازی، نحوه تعامل ما را با وب متحول کرده‌اند.

هوش مصنوعی

هوش مصنوعی و الگوریتم‌های پیشرفته یادگیری ماشینی در وب ۴.۰ مورد نیاز خواهند بود که بتوانند حجم عظیم داده‌های ورودی هم از مغز انسان و هم از دنیای فیزیکی پیرامون را مدیریت کنند. برای نمونه، در حال حاضر شاهد پیشرفت عظیمی در صنعت ماشین‌های بدون راننده هستیم که از یادگیری ماشینی و دید رایانه‌ای برای درک جاده‌های واقعی و موانع احتمالی در مسیر استفاده می‌کنند.

اینترنت اشیا

اینترنت اشیا به شبکه‌ای از دستگاه‌ها اطلاق می‌شود که در آنها حسگرها و نرم‌افزارهایی تعبیه شده است و به‌نحو یکپارچه با دستگاه‌های پیرامون خود ارتباط برقرار می کنند. خانه‌های هوشمند در حال حاضر بسیار محبوب شده‌اند.

دستیارهای مجازی مجهز به هوش مصنوعی مانند Google Assistant و Amazon Echo's Alexa کاربران را قادر می‌کنند با دستگاه‌های خود صحبت کنند. وب ۴.۰ کمک می‌کند شاهد ظهور شهرهای هوشمند باشیم، سیستم‌های بزرگ زیرساختی که با قدرت هوش مصنوعی بهینه کار می‌کنند.

چرا به وب ۴.۰ نیاز داریم؟

فرصت‌های مناسب برای تغییر کلی در صنایع زمانی به وجود می‌آیند که بتوانیم ذهن خود را با قدرت ماشین‌ها تقویت کنیم. در این بخش به برخی کاربردهای احتمالی وب ۴.۰ اشاره می‌کنیم که ممکن است پیش از آنچه فکر می‌کنید به سراغ شما بیایند.

فناوری پزشکی

در حال حاضر رابطه‌های مغزی-رایانه‌ای در حال توسعه هستند و کمک به افراد مبتلا به بیماری‌های عصبی و سایر ناتوانی‌ها را نوید می‌دهند. به‌زودی این رابط‌ها خواهند توانست به معلولان قطع عضو کمک کنند تا اندام‌های مصنوعی خود را کنترل کنند یا به افرادی که توانایی صحبت کردن ندارند، کمک کنند حرف بزنند.

امنیت

چندین محقق درباره پسوردهای برنامه‌ها و روش‌های جایگزین برای ورود به یک برنامه پژوهش کرده‌اند. شاید به‌زودی بتوانیم صرفاً با فکر کردن به یک دستگاه یا برنامه لاگین شویم و این روش از شیوه بیومتریک که در حال حاضی امن‌ترین شیوه است نیز امنیت بیشتری دارد.

مدارس و فضاهای کار

با اصلاح و تکامل فناوری خواهیم دید که وب ۴.۰ خود را با نیازهای عامه مردم سازگار کرده است. ممکن است روزی از رابط‌های مغزی-رایانه‌ای برای بهبود عملکرد کاری یا بهینه کردن آموزش استفاده شود. برنامه‌ای را تصور کنید که دقیقاً می‌داند چگونه یک موضوع خاص را به شخص شما آموزش دهد و بعداً چگونه از شما یک امتحان مخصوص خودتان بگیرد.

پیشرفت‌هایی که در حوزه واقعیت مجازی اتفاق خواهد افتاد، نحوه کار ما را تغییر خواهند داد، به‌ویژه از آنجایی که پس از همه‌گیری اخیر ویروس کرونا، دورکاری بیش از همیشه مورد توجه قرار گرفته است.

گونه جدید رسانه‌های اجتماعی

متاورس در وب ۴.۰ جایگزینی جدید برای جمع‌های افراد و فعالیت‌های اجتماعی خواهد بود. در این دوره که یادگیری از راه دور و دورکاری محبوبیت بیشتری یافته‌اند، نیاز به ارتباطات دیجیتالی با همکاران، دوستان و خانواده جدی‌تر از هر زمانی است. واقعیت مجازی و واقعیت افزوده به مردم سراسر جهان امکان می‌دهند طوری با هم ملاقات کرده و صحبت کنند که گویی همه در یک فضای فیزیکی دور هم جمع شده‌اند.

چالش‌های وب ۴.۰

وب ۴.۰ نیز مانند هر فناوری دیگری با چالش‌های متعددی روبه‌روست که باید پیش از تبدیل شدن به یک استاندارد و هنجار جدید، با این چالش‌ها مواجه شود و آنها را حل کند. در ادامه با برخی از این چالش‌ها آشنا شوید.

امنیت کاربران

رابط‌های مغزی-رایانه‌ای نوعی از فناوری هستند که می‌توانند موضوع فعالیت‌های خرابکارانه قرار بگیرند. از آنجایی که این رابطه‌ها داده‌های حساسی در مورد افراد دارند، ممکن است در معرض هک شدن قرار بگیرند و این امر می‌تواند به کاربران آسیب بزند.

فناوری واقعیت مجازی نیز کاملاً ایمن نیست. گزارش‌هایی وجود دارد که نشان می‌دهند استفاده طولانی از واقعیت مجازی باعث آسیب به بینایی کاربران و حتی گاه باعث تشنج شده است. تا زمانی که این مسائل ایمنی حل نشوند، تجربه دیجیتالی واقعاً همه‌جانبه و یکپارچه به هنجار و استاندارد جدید بین افراد تبدیل نخواهد شد.

حریم خصوصی داده‌ها

در وب ۴.۰ به اعتماد بسیار زیادی بین کاربران و شرکت‌ها نیاز است. وقتی دستگاه‌ها بخش اساسی زندگی ما و خود ما می‌شوند، مرز مالکیت داده‌ها کمرنگ می‌شود. رابط‌های مغزی-رایانه‌ای روشی هستند که شرکت‌های فناوری می‌توانند به کمک آن از داده‌های افراد استفاده کنند و سود ببرند.

زمانی که گوگل در سال ۲۰۱۹ Fitbit را به قیمت ۲.۱ میلیارد دلار خرید، شاهد بودیم که چگونه به اطلاعات مربوط به تناسب اندام میلیون‌ها کاربر دسترسی پیدا کرد و این باعث اعتراضات عمومی شد. از آنجایی که استفاده از وب برای ما در آینده راحت‌تر می‌شود، باید بیشتر مراقب باشیم، زیرا سو استفاده از کاربران وب نیز در آینده ساده‌تر خواهند شد.

جمع‌بندی

با پیشرفت فناوری، اینترنت نه‌تنها با قابلیت‌های جدید فناوری، بلکه با نیازهای جدید کاربران خود سازگار می‌شود. افرادی که پس از ۱۹۹۰ به دنیا آمده‌اند، جهان بدون اینترنت را نمی‌شناسند. نسل کنونی کودکان هرگز دنیایی را که در آن رسانه‌های اجتماعی وجود نداشتند، درک نمی‌کنند. به همین ترتیب، افرادی که در ده تا بیست سال آینده به دنیا خواهند آمد، نیز هرگز دنیا را بدون «ذهن افزوده» درک نخواهند کرد.

می‌گویند فناروی شمشیری دولبه است. تکامل وب ما را بیش از همیشه به یکدیگر متصل کرده است، اما هر چیزی قیمتی دارد. مهم است که پیشروان حوزه فناوری و توسعه‌دهندگان به این بیندیشند که باید امنیت و حریم خصوصی کاربران خود را بیش از پیش جدی بگیرند.

صرف‌نظر از اینکه پیشرفت‌ها و تحولات حوزه فناوری چه ظاهری خواهند داشت و چگونه به واقعیت خواهند پیوست، یک امر قطعی است و آن اینکه آینده از آنچه فکر می‌کنید به شما نزدیک‌تر است. نظر شما درباره آینده فناوری و تغییر اساسی بعدی در این حوزه چیست؟ به نظر شما فناوری در آینده نزدیک چگونه زندگی امروزی ما را متحول خواهد کرد؟ نظر خود را در کامنت برای ما بنویسید.

نویسنده: دیون منور (Deion Menor)

مترجم: بهناز دهکردی

منبع: Hashdork

در دنیای کسب‌وکار امروز، تحصیلات دانشگاهی برای حفظ ارزش شما به‌عنوان نیروی کار بااستعداد و کارآمد کافی نیستند. برای اینکه مزیت رقابتی شخصی خود را حفظ کنید، باید بر آموزش مستمر و مادام‌العمر خود سرمایه‌گذاری کنید. خانواده بزرگ مجتمع فنی تهران هرساله به هزاران نفر کمک می‌کند تا در مسیر شغلی خود پیشرفت کنند.

اگر شاغل هستید و وقت ندارید در دوره‌های آموزشی حضوری شرکت کنید، مجتمع فنی تهران گزینه‌هایی عالی برای آموزش مجازی، آنلاین، آفلاین و ترکیبی ارائه می‌دهد. با شرکت در دوره‌های کوتاه‌مدت مجتمع فنی تهران و دریافت مدارک معتبر و بین‌المللی می‌توانید با اعتماد به نفس مسیر ترقی را طی کنید و در سازمان خود به مهره‌ای ارزشمند تبدیل شوید.